Er komen steeds meer ondernemingen die eenvoudige juridische dienstverlening en oplossingen bieden voor een laag tarief. Een trend die al gaande was, maar onder invloed van de economische crisis in een stroomversnelling is geraakt. Laten advocatenkantoren werk liggen, en zijn deze juridische Euroshoppers een nieuwe concurrent? “Ik denk dat de advocatuur een miljard euro laat liggen.”
Één van die ondernemingen is Legadex. Vorig jaar zomer gestart door Luc van Daele en Hans-Martijn Roos. Beiden hebben hun roots in de advocatuur en het bedrijfsleven. Van Daele bij het voormalige Trénité Van Doorne, Sara Lee/DE en als hoofd juridische zaken van Endemol Holding, Roos bij NautaDutilh en Legal People.
“100% goed en tot 50% goedkoper dan advocatuur, notariaat en interim-juristen,” kopte een paginagrote advertentie van Legadex in Het Financieele Dagblad vorige week. Moet de advocatuur zich zorgen maken over deze ‘Euroshopper-juristen’ zoals legal glossy Mr. ze ooit aanduidde? “Als advocaten zich zorgen maken over ons, dan doen ze zelf iets niet goed,” zegt Luc van Daele. Hij ziet de advocatuur niet als zijn voornaamste concurrent, en omgekeerd zal dat volgens hem ook niet het geval zijn.
Legadex detacheert eigen bedrijfsjuristen en paralegals bij grote en middelgrote ondernemingen voor zaken als corporate housekeeping, contract management, jaarverslag ondersteuning en kijkt hoe de ICT bij het werk het beste ingezet kan worden. Legadex richt zich meer op de lange termijn voor doorlopende juridische zaken, waar een advocaat weinig toegevoegde waarde heeft voor een bedrijf.
Wel merkt hij dat de advocatuur onder invloed van de crisis opschuift naar meer tijdelijke plaatsingen van advocaten bij ondernemingen, of aanbiedingen aan ondernemingen doen om bedrijfsjuridisch werk aan advocaten te outsourcen. Ook door grote kantoren, die op dit moment moeite hebben om medewerkers aan het werk te houden.
Legadex wil niet op de stoel van de advocaat gaan zitten. “Wij procederen niet, en in principe zijn we complementair aan de adviesdiensten van de advocatuur” zegt Van Daele.
Legal Legion
Nog zo’n innovator, is advocaat Leo Spigt van Spigthoff advocaten. Spigt: “Ik vind bouwen leuker dan beheren,” zegt hij, gevraagd naar zijn initiatief Legal Legion, een dienstverlener die zich ook op de onderkant van die juridische markt richt.
“Het loopt goed,” aldus Spigt. “Voor het juridische voetenwerk dat tegen een lager tarief kan worden gedaan. Als een klant tegen mij zegt dat hij advocaten te duur vindt, dan heeft hij wat mij betreft gelijk. Ik vind dat de klant altijd gelijk heeft.” Spigt ziet Legal Legion ook als aanvulling voor al de bestaande cliënten van zijn kantoor. Het accent van het werk van Legal Legion komt op de financiële sector te liggen.
Legal Legion wil zich toeleggen op het stroomlijnen van juridische processen en zaken die niet perse door een advocaat gedaan hoeven te worden. “Denk aan de stroom van processtukken begeleiden in omvangrijke litigation-zaken zoals Dexia, en werk overnemen van de overheid, bijvoorbeeld het verwerken van bezwaarschriften in bestuursrechtelijke zaken.”
Volgens Spigt is dat een gat in de markt en kan zulk werk overal uitgevoerd worden. De advocaat zegt dat Legal Legion daarom overal in het land personeel werft. Spigt: “Bijvoorbeeld vrouwen die thuis zitten en toch nog zin hebben om iets te doen.”
Er is overigens ook een omgekeerde beweging. Juridisch advieskantoor Wisemen Legal kondigde vorige week aan dat het ook verdergaat als advocatenkantoor. WiseMen wil klanten ook gaan helpen bij geschillen en procedures.
Katalysator
De beweging op de markt is dus duidelijk in een versnelling geraakt. Waar gaat dat naar toe? Rob van Otterlo, hoogleraar Organisatie juridische dienstverlening aan de Universiteit van Amsterdam, merkt dat de economische crisis werkt als een katalysator voor de toegenomen activiteit in de onderkant van de juridische markt.
De totale markt voor de Nederlandse advocatuur schat van Otterlo, ondanks de crisis, momenteel op drie en een half miljard euro. De onderkant van de markt voor juridische dienstverlening wordt geschat op vier miljard. Van Otterlo: “Daarvan laat de advocatuur ongeveer een miljard liggen.”
“De concurrentie voor juridische dienstverlening aan de onderkant van de commerciële markt zal heviger worden. Met name in het segment van het midden- en kleinbedrijf,” denkt van Otterlo. “Multinationals kopen juridische diensten kritischer en steeds vaker lokaal in, zoals op het gebied van het arbeidsrecht.” Hij voorziet dat de advocatuur een A-merk zal worden, waarbij het specialisme hoge tarieven rechtvaardigt.
Die toenemende spanning komt ook terug op de arbeidsmarkt. De hoogleraar durft voorzichtig te spreken van de doorbraak van de HBO-jurist. “Die heeft dit allemaal mogelijk gemaakt.” Vorig jaar waren er nog zorgen om de HBO-ers die massaal doorstroomden naar de universiteiten om een master te doen. Van Otterlo ziet nu advocatenkantoren die erg hun best doen om deze juristen en paralegals binnen te halen.
Van Otterlo denkt verder dat de pioniers XS2justice, Legal Legion, en Legadex binnen twee jaar te maken krijgen met trendvolgers, en dat dit segment van de markt over vijf tot zes jaar is ingevuld. (7 mei 2009)
