Na een langdurige en hoog oplopende discussie binnen de beroepsgroep, is het bijna zover: er komt een ‘vliegende brigade voor het notariaat’ die bij misstanden, of zelfs vermoeden daarvan, onderzoek kan gaan doen naar een notaris of een heel kantoor.
De vliegende brigade moet nog dit voorjaar aan de slag. De plannen staan vermeld in de Trendrapportage notariaat 2006. Het is de tweede trendrapportage over het notariaat, opgesteld door het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum (WODC). Staatssecretaris Albayrak van Justitie heeft het stuk vorige week aangeboden aan de Tweede Kamer.
De bewaking van de integriteit van notarissen is gebaseerd op het tuchtrecht. De KNB is voornemens preventief toezicht te gaan houden op de vakinhoudelijke professionaliteit en integriteit van notarissen. De vliegende brigade maakt hier onderdeel van uit.
Slordig
Vooral op het punt van aanvraag voor hypotheken en overdracht van onroerende zaken schiet de controle door notarissen soms tekort, schrijft het WODC. Bij de controle op de kwaliteitsrekening wordt het gedrag van sommige notarissen als “slordig’ getypeerd.
Het aantal klachten bij de kamers van toezicht is tussen 1999 en 2006 toegenomen. 412 klachten kwamen binnen bij de kamers in 2006, waarvan ongeveer de helft gegrond werd bevonden. De tuchtcolleges houden geen gegevens bij over de aard, doorlooptijden en wie de klachten indienen.
De meeste klachten hebben betrekking op het terrein van registergoederen en nalatenschappen. Deze betreffen meestal de dienstverlening (64%); gebrekkige communicatie, trage afwikkeling en onheuse bejegening door de notaris. Uit onderzoek van Notariaat Magazine blijkt verder dat een groot aantal tuchtklachten voor rekening komt van een gering aantal notarissen.
Vastgoedfraude
Een speciale paragraaf wordt gewijd aan de betrokkenheid van notarissen bij vastgoedfraude, waarbij vrijuit wordt geciteerd uit criminologische onderzoeken. De in 2007 geleden schade als gevolg van hypotheekfraude met Nationale hypotheek garantie hypotheken wordt berekend op 10 miljoen euro. In de commerciële wereld wordt een nog veel groter bedrag “vermoed”.
Medeplichtigheid van notarissen wordt getypeerd als lopend van naïviteit, via onoplettendheid en nalatigheid tot medeplichtig. De inmiddels berucht geworden ABC-transactie eist hierin een hoofdrol op. De KNB werkt op dit moment aan een beleidsregel voor notarissen die ABC-transacties uitvoeren.
De onderzoekers van het WODC hebben kritiek op de houding van de notaris bij optreden in het onroerendgoedrecht. Ze zouden hun verantwoordelijkheden afschuiven met een beroep op de verantwoordelijkheid van de andere spelers in de vastgoedhandel: “Daarbij functioneert de notaris eerder als een passieve Angelsaksische stempelaar, dan als een actieve Latijnse notaris met onderzoeksplicht.”