De grootste kritiek op de groep notarissen die het bestuur wegstuurde was dat ze wel hard riepen dat het roer om moest, maar niet kwamen met nieuwe plannen en een concreet beleidsvoorstel. Sinds afgelopen vrijdag is dan toch bekend wat ze willen, en hoe. De notarissen hebben hun visie beschreven in het stuk ‘Een nieuwe koers; de notaris staat voor rechtszekerheid, kwaliteit en vertrouwen’.
Als het aan de opstellers van het visiestuk ligt, wordt de KNB weer een echte ‘Orde’ met ordetaken. Bij de huidige KNB is de oude verenigingsstructuur gehandhaafd gebleven toen de beroepsorganisatie in 1999 van een private organisatie werd omgeturnd tot overheid, zonder dat er iets nieuws werd ingericht voor de gemeenschappelijke belangenbehartiging. De KNB is, voornamelijk door de beperkingen die de Wet op het notarisambt (Wna) met betrekking tot die belangenbehartiging oplegt, in veel dossiers terughoudend opgetreden.
Die structuur “is achteraf beschouwd een ernstige weeffout in het systeem die nu kan en moet worden hersteld,” aldus de notitie. “Daarom moet er naast de KNB een entiteit worden opgericht die zorg draagt voor het uitdragen van de meerwaarde van de notaris in de maatschappij en het op juiste wijze positioneren van het notariaat in het publieke debat. De KNB wordt dan verlost van een onmogelijk uit te voeren opdracht en de beroepsgroep wordt niet langer in de waan gelaten dat de KNB ook aan belangenbehartiging doet.”
Een nieuwe entiteit dus, die onder meer opkomt voor de collectieve belangen van het notariaat. Onder meer, want veel van de activiteiten die de KNB nu heeft, zullen moeten worden overgedragen aan die entiteit. Op pagina 20 is te lezen: “Het is […] hoog tijd dat een fundamentele visie wordt ontwikkeld op de ordetaken. Nader zal moeten worden onderzocht welke activiteiten echt tot de kerntaken van de KNB behoren en welke beter kunnen worden ondergebracht bij de nieuwe entiteit.”
In een schema wordt weergegeven welke onderdelen bij de KNB en welke bij de entiteit thuishoren. Aan de kant van de KNB staan slechts vijf van de dertien kruisjes: regelgeving, opleiding, toezicht & handhaving, uitvoering wetgeving en technische en ict-infrastructuur. Al het andere moet weg bij de KNB.
Mengen in debat
Ander belangrijk punt uit het visiestuk is de aanstelling van een ‘aansprekend boegbeeld’ als directeur van de nieuwe entiteit. “Deze functionaris dient het belang van een goed functionerend notariaat voor de rechtszekerheid onder de aandacht te brengen van het bestuur, de politiek en de media.” Aan dat laatste ontbrak het de laatste tijd nogal, vinden de opstellers. Tot voor kort had de KNB immers een veel te voorzichtige aanpak, “gericht op het vermijden van kritische uitingen die de ambtenaren op het ministerie van Veiligheid en Justitie voor het hoofd zouden kunnen stoten”. Het notariaat moet zich veel frequenter en veel kritischer mengen in het publieke en politieke debat en gevraagd en ongevraagd reacties geven op actuele juridische thema’s.
Hoe het visiestuk wordt ontvangen in de Ledenraad, moet aanstaande woensdag blijken. Daar zal inhoudelijk worden gesproken over de nieuwe koers voor de KNB. Stemt de Ledenraad ermee in, dan kan direct worden overgegaan tot benoeming van de voorgedragen bestuursleden. Het nieuwe bestuur zal dan daadwerkelijk aan de slag kunnen gaan op 25 april, een dag na de Algemene Ledenvergadering. Het zevende bestuurslid, waarvan de naam nog voor Pasen wordt bekendgemaakt, wordt dan later formeel benoemd.