De Friese notaris Tjeerd Koelmans had het niet verwacht, maar de bezwaarcommissie van de KNB heeft toegezegd het bestuur van de beroepsorganisatie op te roepen tot het ‘heroverwegen’ van de verplichte excedentdekking van de collectieve verzekering voor notarissen. Hij betaalt de premie zelf al een aantal jaren niet meer: “Als je het nuttig en nodig vindt, kun je het betalen. Het is een kwestie van waar je prioriteiten liggen.” UPDATE: LEES OOK HET INTERVIEW.

De commissie verklaarde het bezwaar desalniettemin ongegrond. Koelmans is de initiatiefnemer van de bezwaarprocedure, maar achter hem hebben zich formeel nog achttien andere kantoren geschaard. Informeel zijn het er vele malen meer, weet Koelmans. Zij zien niet in waarom kleine notarissen aan dezelfde verplichting moeten voldoen als de grote kantoren aan de Zuidas, zo was vanochtend te lezen in Het Financieele Dagblad. Dat is overigens nog maar een van de vele bezwaren die de groep had.

Premie

De premie voor excedentdekking kost jaarlijks €4000, terwijl claims hoger dan €1 miljoen volgens Koelmans bij de vele notarissen met een kleine praktijk niet voorkomen. De Fries heeft de premie de afgelopen drie jaar niet betaald. De KNB heeft eerder dit jaar om die reden een rechtszaak tegen hem aangespannen. De rechter heeft hem uitstel van betaling gegeven en wacht het vervolg van de bezwaarprocedure af.

Koelmans zegt aanvankelijk dat hij het bedrag niet op kan brengen, omdat hij een aantal moeilijke jaren achter de rug heeft. Vorig jaar zou zijn kantoor een flink verlies hebben geleden. Toch weet ook hij dat het maar een fractie is van de kosten die een notariskantoor jaarlijks maakt: “Als je het nuttig en nodig vindt, kun je het betalen. Je kunt in een minder dure auto gaan rijden of iemand van het personeel ontslaan. Het is een kwestie van prioriteit.”

Omdat de verzekering van de individuele notaris al claims tot €1 miljoen moet dekken, is dat volgens de groep notarissen meer dan voldoende om klanten schadeloos te kunnen stellen. De bezwaarcommissie gaf als belangrijkste reden voor het afwijzen van de eisen echter dat het ‘onaanvaardbaar’ zou zijn als niet duidelijk is of een notaris verzekerd is tegen beroepsaansprakelijkheid. “Het vertrouwen dat de samenleving in het notariaat mag stellen,” staat voorop.

Strijdrekening geopend

Koelmans gaat in hoger beroep. De KNB schendt volgens hem het aanbestedingsrecht, omdat er geen offertes worden aangevraagd bij andere verzekeraars. Brancheverzekering NBVN, die zich regelmatig negatief uitspreekt over het beleid van de KNB, heeft zich solidair getoond met Koelmans. Er is een rekening geopend voor bijdragen aan deze juridische strijd, waar gisteren €250 op stond.

De notaris uit Berlikum komt vaker voor zichzelf en de beroepsgroep op. In 2009 diende hij een kort geding in tegen de Staat, omdat hij niet op zijn 65’ste met pensioen wilde. De KNB ziet hij als een verlengstuk van het ministerie. “Ik sta als een lastpost bekend. Ze zijn liever van me af,” zei hij destijds tegen Novocatie.nl.

Update 30 mei: Wij spraken uitgebreid met Koelmans. Lees hieronder het interview.

Het argument dat kleine notarissen niet zo veel zouden moeten betalen als de grote kantoren aan de Zuid-as, is maar een van de zestien argumenten die onderdeel uitmaken van het bezwaar tegen de verplichte aansprakelijkheidsverzekering dat op initiatief van notaris Tjeerd Koelmans werd ingediend. Novocatie.nl sprak met de strijdlustige notaris.

Meneer Koelmans, u zei in het Financieele Dagblad dat u een botte afwijzing van het bezwaar had verwacht. Waarom verwachtte u dat?
> ”Omdat in de bezwarencommissie twee leden van de KNB zitten. Maar gelukkig heeft de commissie zijn taak serieus genomen en het bezwaar zeer welwillend beschouwd. In het advies staat dat ze ons bezwaar ongegrond verklaren omdat gegrondverklaring te verstrekkende gevolgen zou kunnen hebben voor de betrekkingen tussen de verzekeraar en de notarissen. Wel benadrukte de commissie dat er absoluut iets moet veranderen en dat het de KNB niet nog een keer in bescherming kan nemen. Het was een dringende aanbeveling voor de toekomst. De KNB beschouwde dit dan ook als een nederlaag.”

Waarom gaat deze kwestie u zo aan?
”Ik vraag me af waarom notarissen niet vrij zijn om zelf te kiezen voor een verzekeraar. Nu wordt het via de KNB geregeld en kunnen notarissen niet om AON heen. De NMa heeft bepaald dat het marktaandeel van AON niet meer mag zijn dan 20 procent. Nu is dat 60 procent en voor de excedentverzekering zelfs 100 procent. Ik doe dit niet uit eigen belang. Ik ben de op twee na oudste notaris van Nederland. Ik zal geen voordeel meer hebben van eventuele veranderingen in de aansprakelijkheidsverzekeringen. Mijn jongere collega’s echter wel.”

U betaalt de premie al drie jaar. In het FD was te lezen dat u het bedrag niet op kunt brengen omdat het een moeilijke tijd was voor kleine notarissen. Maar is deze weigering niet veel meer dan een financieel probleem?
”Natuurlijk. Als je het nuttig en nodig vindt, kun je het betalen. Dan kun je besluiten een minder dure auto te rijden of een personeelslid te ontslaan. De kosten van een notariskantoor lopen in de tonnen, dus die €4000 zou ik best kunnen missen. Maar het is een kwestie van prioriteiten. Als je blij bent met de dekking die je krijgt voor je geld, is dat prima. Maar ik ben het er niet mee eens. Te meer omdat het verscholen zit in de contributienota van de KNB. Je betaalt jaarlijks €8000, maar daarvan gaat de helft dus op aan de verplichte excedentverzekering.”

Waarom deugt die verzekering volgens u niet?
”De richtlijn van de KNB zegt dat een notaris ‘voldoende’ verzekerd dient te zijn, maar met de excedentdekking zijn we juist zwaar oververzekerd. Wat voldoende is, is voor ieder kantoor anders. Voor de meeste kleine notarissen zijn claims van 25 miljoen ondenkbaar. Daarom zou er een differentiatie moeten komen in omvang en soort van de kantoren, zodat de premie kan worden gerelateerd aan de risico’s en belangen. In andere landen ligt de minimale dekking ook veel lager. In Zwitserland bijvoorbeeld – toch niet het minste land qua financiën – is het omgerekend ongeveer €700.000, in Oostenrijk €400.000. Maar de KNB wordt geregeerd door de ‘grote ringen’, die heel andere belangen hebben. En ze krijgen steeds meer inspraak in de ledenraad.”

Lopen cliënten geen risico als er aan de excedentdekking getornd wordt?
”Ik denk dat sommige claims alleen ingediend worden omdát we verzekerd zijn. Advocaten kunnen een gokje wagen en kijken wat er te halen valt. De KNB draait de boel om en zegt: ‘Er zijn claims, dus moeten we verzekeren’. Ik zeg: ‘Die claims zijn er omdat we verzekerd zijn’. Bij het toekennen van een schadevergoeding zou de draagkracht van de notaris in aanmerking genomen moeten worden. Bovendien denk ik dat er notarissen zijn die te veel risico’s nemen, juist omdat ze gerustgesteld worden door die dekking van €25 miljoen.”

Versoepeling ministerieplicht

Voor de bezwaarcommissie is de eventuele differentiatie het belangrijkste motief om het bestuur op te roepen om de verplichting te heroverwegen. “…[De Commissie geeft in overweging] of toch niet enige vorm van differentiatie naar kantooromvang en praktijksoort mogelijk en wenselijk is. […] Het is immers juist dat niet elk kantoor en elke praktijk heeft te maken met transacties van €25 miljoen. De ontwikkeling van een versoepeling van de ministerieplicht draagt hieraan bij.” Volgens de Commissie is de ministerieplicht niet een argument om de premie voor iedereen gelijk te trekken, zoals de KNB stelt, maar juist een argument om wel onderscheid te maken.

Binnenkort dient het hoger beroep dat de groep notarissen onder leiding van Koelmans ingesteld heeft tegen de afwijzing van de eisen. Omdat de rechtbank in Leeuwarden verder af staat van de kwestie en niets te maken heeft met de KNB, is Koelmans voorzichtig optimistisch.

Filed Under: Actueel