Advocaten hebben zich op vrijwel elk rechtsgebied verenigd in specialisatieverenigingen, waarvan de NOvA officieel 31 heeft geregistreerd. De voorzitter van de Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland (VAAN) werpt dit keer een blik achter de schermen van deze organisatie.
Chris Nekeman (51) is sinds een jaar voorzitter van de VAAN. Niets is zo boeiend als het arbeidsrecht,vindt Nekeman, advocaat bij Kennedy van der Laan. Alle werkende Nederlanders hebben er immers mee te maken – ook advocaten. Volgens Nekeman komen de grote maatschappelijke trends tot uiting in het arbeidsrecht. “Neem inclusiviteit en veiligheid op de werkvloer. Dat is sinds de opkomst van de #MeToo-beweging een hot issue. Het positieve is dat er meer aandacht is voor grensoverschrijdend gedrag. Bedrijven zijn veel meer aandacht gaan besteden aan veiligheid door het opstellen van gedragscodes, protocollen of het aanstellen van een vertrouwenspersoon. Ik ken organisaties die geen enkel risico willen lopen en al zijn gestopt met bedrijfsuitjes.”
“Maar er is ook een keerzijde. De ‘veiligheidskaart’ wordt sneller getrokken. In ontslagzaken zie je dat als een manager zijn personeel wat lomp heeft aangesproken op het functioneren, de ontslagen werknemer dit sneller dan voorheen aanmerkt als grensoverschrijdend gedrag en een onveilige werksfeer als verweer aanvoert. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen het functioneren van een werknemer en grensoverschrijdend gedrag. Juist om devaluatie van het begrip grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.”
Gespecialiseerde vervolgopleiding
De VAAN is opgericht in 2007 en telt ruim 1100 leden. “We zijn voortgekomen uit regionale arbeidsrechtverenigingen.” Om lid te worden van de VAAN moet een advocaat minstens 500 uur per jaar aan arbeidsrecht besteden, minimaal vijf jaar werkzaam zijn als arbeidsrechtadvocaat en een gespecialiseerde vervolgopleiding hebben gedaan. ‘Ik moet bekennen dat ik aan die laatste eis niet voldoe. Maar bij de oprichting van de VAAN was daarop nog een uitzondering als je
aantoonbare ervaring en kennis had. Je moest daarvoor een motivatiebrief sturen. Ik heb dat toen ook gedaan.”
Hij begrijpt ook dat er arbeidsrechtadvocaten vanwege de VAAN-criteria geen lid zijn. “Bijvoorbeeld omdat ze al heel lang in het vak zitten. Dat is ook prima maar natuurlijk wel jammer.”
Paradepaardjes
Een van de paradepaardjes van de VAAN zijn de ontmoetingen ‘Onder Professoren’. “Dit zijn bijeenkomsten die we drie keer per jaar organiseren en waar hoogleraren, veelal uit het arbeidsrecht, diepgaande inzichten delen en ons op de hoogte brengen van actuele ontwikkelingen binnen ons vakgebied. We bespreken bijvoorbeeld hoe uitspraken van de Hoge Raad toegepast kunnen worden, de implicaties van bepaalde wetsvoorstellen voor de advocatenpraktijk, en hoe deze moeten worden geïnterpreteerd. Daarnaast behandelen we ook maatschappelijke ontwikkelingen die relevant zijn voor het arbeidsrecht.”
“Wetten kunnen de problematiek van de arbeidsmarkt niet oplossen. Daarom zullen er altijd arbeidsrechtadvocaten nodig blijven”
Naast deze sessies ‘Onder Professoren’ organiseert de VAAN elk najaar een themabijeenkomst over een bepaald onderwerp. “Afgelopen jaar ging het over het stakingsrecht, een niche-onderwerp. Hoe ga je ermee om als je cliënt wordt geconfronteerd met een staking? Niet veel advocaten zullen ermee te maken krijgen, maar dat maakt het onderwerp daardoor niet minder interessant.”
Krachten gebundeld
Sinds 2023 heeft de VAAN de krachten gebundeld en is de Stichting Labour Law United (LLU) opgericht. “Het is een samenwerking met de Vereniging voor Arbeidsrecht (VvA), waarbij vooral juristen zijn aangesloten, en de Vereniging Jonge Arbeidsrecht Advocaten (VJAA). We hebben de LLU opgericht omdat we elkaar niet langer op de vierkante millimeter wilden beconcurreren en om beter zichtbaar te zijn voor politiek Den Haag.” Op 21 november is er een groot LLU-event met workshops, discussies en TED-talks waar ook het UWV en de rechterlijke macht aanwezig zullen zijn.
De VAAN is via LLU ook actief betrokken bij de zogeheten internetconsultatie vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. “Begin april nog over het concurrentiebeding, ooit bedoeld om te voorkomen dat een werknemer aan het einde van een arbeidscontract kennis, vaardigheden en ervaring gebruikt bij een directe concurrent. Maar in de krappe arbeidsmarkt zie je steeds vaker dat werkgevers het concurrentiebeding op oneigenlijke gronden gebruiken om personeel aan zich te binden. We hebben een doorwrocht juridisch advies van veertig kantjes bij het ministerie ingediend.”
Arbeidsrecht
“Hetzelfde hebben we in 2023 gedaan bij verschillende wetsvoorstellen op het gebeid van flexibele arbeid. Het raakt de problematiek van de schijnconstructies met ZZP’ers. Aan de ene kant worden de rechten van die vaak slecht betaalde ZZP’ers niet goed gehoord omdat ze geen ontslagbescherming hebben of ziekteregelingen. Aan de andere kant zijn er ook ZZP’ers in de zorg die geen nachtdiensten willen draaien of rapportages willen doen, waardoor de verhouding met de vaste medewerkers scheef trekt. Natuurlijk kun je hier (politieke) opvattingen over hebben en die zullen onze leden ook ongetwijfeld hebben maar wij proberen daarvan weg te blijven en juridisch-technisch commentaar te geven. “
De VAAN bedient zowel advocaten die werkgevers als werknemers bijstaan. “Die hebben vanuit hun eigen expertise een andere kijk op zaken. Dat is voor onze vereniging balanceren. Maar ik denk dat iedereen die werkzaam is in het arbeidsrecht het ermee eens is dat duidelijke kaders en verscherping van wetten helderheid bieden. En meer helderheid betekent meer rechtszekerheid, zowel voor werkgevers als voor werknemers. Dan weet iedereen waar hij aan toe is, al zullen open normen in het arbeidsrecht altijd een rol blijven spelen.”
In 2014 speculeerde Bernard Wientjes, destijds voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, bij de introductie van de Wet werk en zekerheid (Wwz) dat arbeidsrechtadvocaten door de nieuwe wet niets meer te doen zouden hebben. Volgens hem zou de Wwz het ontslagrecht sneller, eenvoudiger en goedkoper maken. Dat bleek niet het geval. “Want wetten kunnen de problematiek van de arbeidsmarkt niet oplossen”, besluit Nekeman. “Daarom zullen er volgens de VAAN altijd arbeidsrechtadvocaten nodig blijven.”
Voorwaarden lidmaatschap
Advocaten die lid willen worden van VAAN moeten ten minste vijf jaar direct en aaneengesloten voorafgaand aan de datum van aanmelding zijn ingeschreven op het tableau en in die periode als advocaat hebben gewerkt. Zij moeten een praktijk voeren die de laatste vijf jaar voor ten minste 50 procent uit arbeidsrecht heeft bestaan en binnen een tijdvak van vijf jaar voorafgaand aan de datum van aanmelding een door VAAN erkende postacademische specialisatie leergang arbeidsrecht met goed gevolg hebben voltooid. Daarnaast dienen leden jaarlijks minimaal 500 declarabele uren aan arbeidsrecht te besteden.
