Het komende studiejaar beginnen de Vrije Universiteit en de Universiteit van Leiden met een verplichte taaltoets voor alle rechtenstudenten. Het bestuur van de Leidse Rechtenfaculteit heeft zelfs het advies gekregen om studenten die tweemaal zakken voor de taaltoets, te verwijderen van de opleiding. “Relevante overweging is dat juristen met taal moeten kunnen ‘spelen’ – ze moeten zich volstrekt helder kunnen uitdrukken – én ze moeten ambivalentie kunnen gebruiken waar dat van pas komt.”
Dit jaar heeft de rechtenfaculteit van Leiden de test vrijblijvend aangeboden. “Daarbij bleek overigens wel dat het nog niet gemakkelijk is om een écht goede test te vinden,” aldus professor Henk Vording, portefeuillehouder Onderwijs van het faculteitsbestuur. Of er een aanmerkelijk verschil waarneembaar is onder de studenten vóór en na de invoering, is nog niet duidelijk. “Dat gaan we volgend jaar merken. We hopen natuurlijk dat ze allemaal nog even gaan oefenen op de spellingsregels.” Alle eerstejaars studenten zijn aan de test onderworpen.
“De achtergrond van de taaltoets is dat we het eindniveau VWO niet vertrouwen. We gaan dus ook waarschijnlijk geen rekening houden met VWO-cijfers. Hooguit kunnen we na afloop eens kijken of er verband bestaat tussen VWO-cijfers en score op de taaltoets,”stelt Vording.
Negatieve BSA
Of tweemaal zakken voor de taaltoets voor studenten een negatief Bindend Studie Advies (BSA) betekent, is volgens Vording nog een onderwerp van beraadslaging. “Relevante overweging is dat juristen met taal moeten kunnen ‘spelen’ – ze moeten zich volstrekt helder kunnen uitdrukken – én ze moeten ambivalentie kunnen gebruiken waar dat van pas komt.” Een alternatieve benadering is dat de taaltoets een instapeis wordt voor de vakken waarin schriftelijke juridische uitdrukkingsvaardigheid wordt geoefend. Overigens neemt de faculteit geen verantwoordelijkheid voor het bereiken van het vereiste niveau. “Wel kijken we of we kunnen doorverwijzen naar bijvoorbeeld deficiëntiecursussen.”
Rechtenfaculteiten in Nederland wisselen op dit onderwerp ook gegevens en ervaringen uit. “We hebben een korte inventarisatie gehouden en daaruit kregen we de indruk dat iedereen met het thema bezig is.” Inhoudelijk is er over de taaltoets nog niet veel bekend, aangezien alles nog volop in aanbouw is.
De VU en Erasmus
Het Taalcentrum van de Vrije Universiteit werkt aan een taaltoets. Deze is bedoeld voor alle eerstejaars studenten van de VU. Begin dit jaar werd er een taaltoets afgenomen onder 1100 VU- studenten. Zestien procent van de studenten scoorde ‘zeer onvoldoende’ en dertien procent scoorde onvoldoende. Dit was een reden voor de VU om maatregelen te treffen.
Niet duidelijk is wat de gevolgen zijn voor VU- studenten die zakken voor de taaltoets. “Het is nog te vroeg om te zeggen of we studenten die zakken, de deur gaan wijzen,” zegt projectleider Femmy Admiraal. De rechtenfaculteit van de Erasmus Universiteit overweegt ook de taaltoets in te voeren. Hoogleraar Dick Mentink, initiatiefnemer: “Het is nog niet duidelijk of het dit jaar wordt ingevoerd of in 2009.” De consequenties voor het niet behalen van de toets zijn ook op deze universiteit nog niet bekend.