Op de dag dat de AIVD haar jaarverslag zal presenteren, maken advocatenkantoor Prakken d’Oliveira en de Vereniging van Strafrechtadvocaten woensdag via de Volkskrant wereldkundig de Staat voor de rechter te dagen middels een kort geding wegens het afluisteren van advocaten door de geheime dienst.
Prakken d’Oliveira diende vorig jaar een klacht in bij minister Plasterk van Binnenlandse Zaken vanwege het tappen van advocaten door de AIVD, nadat advocaten van het kantoor al langer vermoedden dat zij werden afgeluisterd. Dit zou alleen mogen onder zwaarwegende omstandigheden. Prakken d’Oliveira stond in het verleden de nodige verdachten bij die interessant zijn voor de AIVD, onder wie terreurverdachten. Minister Plasterk bevestigde later dat advocaten van het kantoor inderdaad al sinds 2003 werden getapt. De toezichthoudende commissie rapporteerde dat de AIVD in enkele gevallen ‘onbehoorlijk’ heeft gehandeld.
Uit de brief die Plasterk aan Prakken d’Oliveira stuurde bleek echter met geen woord dat de AIVD inmiddels was gestopt met het afluisteren van advocaten. Bovendien weigerde hij het rapport van de toezichthouder openbaar te maken. Reden voor het kantoor om nu in kort geding te eisen dat de AIVD onmiddellijk stopt met de afluisterpraktijken, die volgens de advocaten in strijd zijn met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en het recht van de Europese Unie.
“Het is treurig dat Plasterk niet zelf tot het inzicht komt dat dit niet kan”, zegt advocaat Michiel Pestman in de Volkskrant. Daarom kunnen wij niet anders dan de rechter vragen onmiddellijk te stoppen met ons af te luisteren. Het is in het belang van de rechtsstaat dat wij vertrouwelijk met onze cliënten kunnen spreken. Anders kunnen wij onmogelijk de overheid controleren.”
Het kantoor pleit er daarnaast voor dat een onafhankelijke rechter in individuele gevallen het tappen van advocaten toetst. Plasterk liet vorige maand weten het nut van een dergelijke toets niet in te zien. Ook ziet hij geen reden tot het instellen van nummerherkenning.
Hennis eveneens tegen rechterlijke toets
Intussen blijkt ook minister Hennis van Defensie geen heil te zien in een rechterlijke toets vooraf als het gaat om afluisteren door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD), zo bleek dinsdagmiddag tijdens het vragenuurtje in de Tweede Kamer. D66 stelde hier een vraag over nadat Hennis aan militair strafrechtadvocaat Sébas Diekstra had geschreven dat de MIVD gebruik mag maken van ‘bijzondere bevoegdheden’ tegen een advocaat ‘als dit nodig is.’ De minister wilde de Tweede Kamer niet vertellen hoe vaak dit gebeurt.
De Nederlandse Orde van Advocaten, eveneens voorstander van een rechterlijke toets voorafgaand aan het eventuele tappen van advocaten, heeft laten weten snel in gesprek te willen Hennis over het afluisteren door de MIVD.