“Een wijze persoon”, en niet een externe toezichthouder van staatswege, zou systemisch toezicht op de advocatuur moeten gaan uitvoeren, aldus Arthur Docters van Leeuwen in zijn vorige week uitgebrachte advies Het bestaande is geen alternatief, dat hij op verzoek van de Nederlandse Orde van Advocaten schreef. Wat vinden de Kamerfracties van zijn rapport?
SP
”Wij vinden het aan de slappe kant,” aldus de SP. Jan de Wit, oud-advocaat en woordvoerder justitie, ziet een geschiktere ‘wijze’ instantie: “Het Bureau financieel toezicht (Bft). Die hebben de expertise in huis en timmeren goed aan de weg met het toezicht op de notarissen. Laten we het in één keer goed doen en het toezicht volledig extern brengen.”
Het Bft heeft misschien expertise, maar zeker niet de capaciteit, wordt hem voorgelegd. De Wit pleit er dan ook voor om de organisatie flink uit te breiden, met zowel mankracht als bevoegdheden. Docters van Leeuwen concludeert in zijn rapport “geen misstanden” te hebben gesignaleerd die een “voldoende urgentie” rechtvaardigen “om zwaar staatstoezicht te introduceren”. De SP-politicus ziet wél grote problemen, en haalt Dion Bartels aan om zijn punt te onderstrepen. Daarnaast rechtvaardigen het gegroeide aantal advocaten en incidenten met de derdenrekening zijn voorkeur voor het Bft. In boetes opleggen, zoals Docters Van Leeuwen voorstelt, ziet De Wit geen oplossing.
VVD
“Hoe linkser, des te meer overheidsbemoeienis,” zegt Fred Teeven als voorbeeldig VVD-er. Hij kent de hoofdlijnen van het rapport alleen nog uit de media. Hij ziet niks in het plan van zijn SP-collega voor volledig extern toezicht. Teeven, toch vaak de ambassadeur van de harde lijn, klinkt mild, en vindt dat er eigenlijk niet veel mis is met het toezicht zoals dat nu is, met de onlangs uitgebreide bevoegdheden van de lokale dekens. Dat mag wat Teeven betreft wel uitgebreid worden met de bevoegdheid van dekens om een advocaat te kunnen schorsen, zoals Docters van Leeuwen voorstelt. “Er zijn problemen, maar die zijn niet allesoverheersend. Bij grotere problemen moet de overheid wél ingrijpen,” vindt Teeven.
CDA
De woordvoerder justitie van het CDA, Nicolien van Vroonhoven-Kok, sluit zich aan bij Teeven en vindt ook dat de advocatuur vooral zichzelf moet schoonhouden. “Er moet wel voorkomen worden dat de dekens in een onmogelijke positie komen als primus inter pares. Zij moeten op een gegeven moment ook weer terug het beroep in.” Ze ziet dat er vanuit de advocatuur zelf behoefte is aan beoordeling van buitenaf, maar “ziet pértinent niets” in het Bft als extern toezichthouder op de advocatuur. “Die zitten daar met vijftien man en is meer een soort accountantsclubje. Ik volg ze kritisch, zeker ook als ze straks integriteitstoezicht gaan houden op het notariaat.” Wel noemt Van Vroonhoven Docters Van Leeuwen’s constatering dat er geen misstanden zijn geconstateerd “erg rooskleurig”. “Er zijn wel degelijk misstanden. Zo ontken je de problemen.”
PvdA
Van vertrekkend PvdA-Kamerlid Ton Heerts had Docters Van Leeuwens rapport op het vlak van de ethiek (DVL: “verplichte cursussen integriteit doen”) en het tuchtrecht “scherper gekund.” Wel is hij het volledig eens met Docters van Leeuwen’s voorstel voor wat betreft opheffen van de individuele derdenrekening (DVL: 1 landelijke stichting). “Ophouden met dat gepruts, daar ben ik het mee eens. Het is te ingewikkeld, en ik wil het zelfs fraudegevoelig noemen.”
De PvdA-er is voor een sterkere rol van de dekens en vind dat toezicht verder zoveel mogelijk in eigen huis moet worden gedaan. Wat hem betreft mag het verschoningsrecht ook makkelijker doorbroken worden. Heerts wil deze discussie – en het plan om boetes op te leggen aan advocaten – meer in samenhang zien met vernieuwing van het tuchtrecht: “We willen weten waar de minister staat op dit punt. We zullen hem om een snelle reactie op dit verhaal vragen, want we zijn er mee bezig.”