De markt voor aanbieders van forensisch onderzoek gaat nog verder open. Naast het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en het onlangs gestarte instituut in Maastricht (TMFI), komt er nog een laboratorium dat forensisch onderzoek gaat doen. Het Leidse Verilabs gaat een partnerschap aan met een grote Britse speler op de forensische markt en gaat concurreren met het NFI.
De criminologische onderzoeken worden uitbesteed aan de Britse partner van Verilabs, LGC Forensics. Dit bedrijf onderzocht enkele bekende zaken als de vergiftiging van Alexander Litvinenko, de met polonium vergiftigde ex-KGB’er, de Londense bomaanslagen en de dood van prinses Diana. LGC Forensics heeft geaccrediteerde laboratoria in Groot-Brittannië en Duitsland.
Eerder werd bericht dat er met Verilabs een tweede forensisch laboratorium is geaccrediteerd. Dat is niet juist. Een dochter van Verilabs, Baseclear, het laboratorium waar het onderzoek wordt gedaan, is sinds 2006 wél geaccrediteerd om DNA-onderzoek te mogen doen. Verilabs is zelf niet geaccrediteerd door de Raad van Accreditatie, aldus een woordvoerder.
In april werd bekend dat ook in Maastricht concurrentie komt voor het NFI. Daar startte in mei The Maastricht Forensic Institute, (TMFI) geleid door dr. Ton Broeders, ex-NFI. Daarnaast doet Richard Eikelenboom van Independent Forensic Services samen met zijn vrouw onderzoek voor justitie naar vastgelopen moordzaken. Zij verzorgen cursussen over forensisch onderzoek aan strafrechtadvocaten. Beide zijn eveneens afkomstig van het NFI.
Monopolie
De forensische markt is op dit moment vrijwel volledig in handen van monopolist NFI. Het hele budget gaat rechtstreeks van justitie naar het NFI. “We hopen dat de markt efficiënt wordt,” zegt Pim Volkers, mede-eigenaar van Verilabs. “Vooralsnog moeten wij het hebben van snelle levertijd. Met simpel DNA-onderzoek krijg je bij ons in drie dagen resultaat. Bij het NFI moet je 28 dagen wachten. Wij kunnen ook diepgravender onderzoeken en rapporteren als het om complexe moordzaken gaat. Het Engelse LGC-forensics kijkt heel anders naar zo’n zaak dan het NFI.”
Deze voordelen heeft Verilabs nodig, want de concurrentie is nog oneerlijk. Het NFI wordt volledig gefinancierd door justitie en een door een rechercheur aangevraagd onderzoek is gratis. “Wij zouden willen zien dat een rechercheur zelf een potje krijgt waarmee hij kan kiezen waar hij onderzoek laat doen. Ik kan me niet voorstellen dat de minister niet inziet dat dit ongewenst is. Meer DNA-onderzoek, roept hij voortdurend. Als hij de bestaande situatie laat doorgaan – met de grote achterstanden – ontploft er een bom. Eigenlijk is die al ontploft.”
Meer geld
Fred Teeven, oud-officier van justitie en momenteel kamerlid voor de VVD, wil de inrichting van de markt voor forensisch onderzoek aankomende begroting anders zien. Teeven: “Er moet meer geld naar forensisch onderzoek, en er moet meer concurrentie komen. Er zijn te lange wachttijden voor bijvoorbeeld levensdelicten. Ik wil dat er bovenop de € 67 miljoen die nu beschikbaar is, nog eens € 15 miljoen komt. Aanvragen voor forensisch onderzoek zouden voortaan via het OM moeten lopen.”
Teeven vervolgt: “De kwaliteit van het onderzoek kan beter dan het nu bij het NFI. Ik wil het in de aankomende begroting gaan regelen met de minister.” Privatisering van het NFI, zoals de directeur van het NFI wil, heeft Teeven niets tegen. “De gouden kast met de DNA-databank moet wel absoluut in handen blijven van de Rijksoverheid.”