Het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven van de Tweede Kamer heeft forse kritiek op het Onderzoek Marktwerkingsbeleid dat minister Van der Hoeven van Economische Zaken in februari 2008 presenteerde. Volgens het bureau zijn de effecten van marktwerkingsbeleid, waaronder de liberalisering van het notariaat, met de gekozen onderzoeksaanpak niet vast te stellen.
Het bureau verrichte het onderzoek in opdracht van de vaste Kamercommissie van Economische Zaken. Het Onderzoek Marktwerkingsbeleid heeft betrekking op onder meer de sectoren luchtvaart, telecom, post en het notariaat.
Het bureau heeft vooral algemene kritiek op de opzet van het onderzoek. Zo ontbreekt een duidelijke probleemstelling in het onderzoeksrapport, is de keuze van sectoren onvoldoende gemotiveerd en is het onderzoek uitgevoerd door de betrokken ministeries, “waardoor de onafhankelijkheid onvoldoende is gewaarborgd”. Ook is er voor de geselecteerde sectoren een groot gebrek aan “kwalitatief goede informatie die inzicht kan geven in de resultaten van het marktwerkingsbeleid”.
Specifiek ten aanzien van het notariaat wordt in het Onderzoek Marktwerkingsbeleid geconcludeerd dat de tarieven na de invoering van de marktwerking aanvankelijk stegen, maar daarna daalden onder invloed van prijsvechters. Volgens het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven zijn de prijsdalingen in de onroerendgoedsector echter niet het gevolg van marktwerking, maar van de stijging van de prijzen van onroerend goed, “waardoor de omzet ruim op peil bleef bij dalende tarieven”.
Ten aanzien van de stijgende tarieven voor huwelijksakten en testamenten stelt het bureau dat het niet mogelijk is om vast te stellen dat dit een gevolg is van marktwerking. En: “Afgezien van de onmogelijkheid dit te bewijzen is het wel tegengesteld aan het doel, namelijk prijsdalingen”.
Het bureau stelt ook enkele kritische vragen over zaken die in het notariaat niet zijn onderzocht. “Waarom is niet onderzocht of er sinds de invoering van marktwerking meer fouten zijn vastgesteld? (…) Waarom is de situatie voor en na liberalisatie niet vergeleken?”
Het CBS stelt overigens in een persbericht van 28 april dat de introductie van marktwerking wel degelijk effect heeft in de onroerendgoedpraktijk. “Sinds het invoeren van de marktwerking in 1999 dalen de prijzen in de onroerendgoedpraktijk bijna onafgebroken. Om meer openheid in de tarieven te geven, publiceren steeds meer notarissen hun tarieven op internet. Vooral huishoudens profiteren hiervan.” Over de totale linie waren notarissen in het vierde kwartaal van 2007 1,8 procent goedkoper dan een kwartaal eerder, aldus het CBS.