De Eerste Kamer heeft dinsdag een stokje gestoken voor de bezuinigingen op de gefinancierde rechtsbijstand. Een motie van Eerste Kamer-lid voor het CDA Hans Franken, waarin het kabinet wordt gemaand de bezuinigingen van 85 miljoen euro per jaar te schrappen, kreeg de steun van een meerderheid van CDA, SP, GroenLinks, D66, PVV, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en de Onafhankelijke Senaatsfractie.
De motie verzocht het kabinet daarnaast om ‘alternatieve financieringsmogelijkheden’ te zoeken. Eerste Kamer-lid Franken stelde in zijn motie dat de bezuinigingen zoals gepland door staatssecretaris Teeven ‘een onaanvaardbare aantasting van de gefinancierde rechtsbijstand’ tot gevolg zouden hebben ‘en daarmee een aantasting van de rechtsstaat.’
Alleen de regeringspartijen VVD en PvdA en de SGP stemden tegen de motie. Staatssecretaris Teeven zal nu op zoek moeten naar ‘alternatieve financieringsmogelijkheden’ cq. andere mogelijkheden om te bezuinigen. In de Eerste Kamer zei de staatssecretaris dat hij de motie gaat bespreken in het kabinet en het parlement later zal berichten over hoe hij ermee zal omgaan.
Het gefinancierde rechtsbijstandstelsel maakt deel uit van de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie, waar de Eerste Kamer dinsdag over stemde. Deze begroting werd voor het overige aangenomen. Zonder de motie waren de eerste bezuinigingen op de rechtsbijstand al per 1 februari 2015 ingegaan, uitmondend in 85 miljoen euro structureel per jaar in 2018.
Deken: ‘buitengewoon opgelucht’
Algemeen deken Walter Hendriksen zegt in een reactie dat de Nederlandse Orde van Advocaten zich bijzonder gesteund voelde door de motie, na ruim anderhalf jaar van actief verzet tegen de bezuinigingsplannen. “En we zijn buitengewoon opgelucht dat de Eerste Kamer onze zorgen over de toegang tot de rechter bleek te delen.”
Terwijl de staatsecretaris op zoek gaat naar alternatieven, zal de Orde haar bezwaren tegen ‘botte bezuinigingen’ blijven uitdragen, stelt Hendriksen. Zeker zo lang nog onduidelijk is of Teeven de motie ook daadwerkelijk uitvoert. “De bal ligt nu echt bij de regering, al zijn wij altijd bereid om mee te denken over verdere verduurzaming van het stelsel. Een eventuele uitnodiging wacht ik af.”
In aanloop naar de stemming in de Eerste Kamer bleek nog uit onderzoek door de Orde van Advocaten dat circa de helft van de sociale advocaten zou stoppen met het werken op basis van toevoegingen als de bezuinigingen door zouden gaan. In een andere enquête gaf bijna 80% van de strafrechtadvocaten aan dat zij vaker pro deo-zaken zouden weigeren bij doorvoering van de bezuinigingen.