De verdachten in de Quality Investments-zaak, voormalig advocaat Koen Blom, Dennis Moens en Frank Laan, zijn weer op vrije voeten. OM en de verdachten staan maandag tijdens de pro forma-zitting lijnrecht tegenover elkaar: volgens het OM hebben de drie verdachten een Ponzi-scheme in elkaar gezet, volgens de verdachten zijn ze zelf opgelicht.
Door Lucien Wopereis
Koen Blom is wederom niet aanwezig. Hij is na een periode van ziekte en vermagering weer meer dan fit, zo verzekert zijn advocaat Dian Brouwer, maar Blom heeft wel last van een pijnlijke schouderblessure. Een rit in een slecht geveerd arrestantenbusje kan hij niet aan.
Officier van Justitie Sjaak Pouw trapt af. Hij vraagt om verlenging van de voorlopige hechtenis van de drie verdachten. Het onderzoek in Nederland is een heel eind op streek, maar er moeten nog drie getuigen worden gehoord in de Verenigde Staten. Er volgen allerlei technisch juridische beschouwingen over rechtshulpverzoeken aan de Verenigde Staten, lopende strafzaken aldaar en terugverwijzing van de zaak naar de rechter-commissaris, maar feit is dat het horen van de getuigen in de Verenigde Staten pas na 17 mei zal kunnen plaatsvinden. Tot die tijd moeten de verdachten achter slot en grendel blijven, stelt Pouw, want ten aanzien van Laan en Moens geldt collusie-, vlucht- en recidivegevaar. Voor Blom is alleen het collusiegevaar opgevoerd als grond voor verlenging van het voorarrest.
De advocaten van de verdachten is gevraagd om mee te reizen naar de Verenigde Staten. Zij kunnen dan bij het horen van de Amerikaanse getuigen aanwezig zijn. Dat is tegen het zere been van Brouwer, de advocaat van Blom. Hij stelt dat “de advocaten worden verplicht om mee te liften op het onderzoek van het OM”, mede omdat die getuigen mogelijk ontlastende verklaringen over de Nederlandse verdachten kunnen afleggen. Impliciet gaan de advocaten dan ook akkoord met het horen na de 17e mei. Dat duurt allemaal veel te lang, en het is “koppelverkoop”, aldus Brouwer. Zijn eindoordeel: “volstrekt onzuiver”.
Dat laat officier Pouw zich allemaal niet zeggen. Brouwer maakt zich schuldig aan “vilein taalgebruik”, en hij kijkt er dienovereenkomstig bij, aldus de officier. Pouw: “Ik ben werkelijk uit mijn à propos”. En hij waarschuwt de advocaat: “Anders ga ik uit mijn slof schieten”.
Het werkt. Brouwer matigt zijn toon gedurende de rest van de zitting, althans voor wat betreft het gebruik van grote woorden.
The multi-million dollar question
De grote vraag tijdens de pro forma-zitting is of het zo is zoals het OM stelt: hebben de verdachten eerdere inleggers op het beleggingsvehikel betaald met geld van latere inleggers, Ponzi revisited, of was Quality Investments een eerlijk bedrijf dat zelf is opgelicht door het nogal schimmige bedrijf PCI, herverzekeraar van de door Quality Investments verkochte polissen?
Allerlei ingewikkelde financiële constructies en bedragen vliegen door de rechtszaal. Er is voor minder goed ingevoerde aanwezigen geen touw aan vast te knopen. Dan is 98,7% van het ingelegde geld terecht, dan weer is er 17 miljoen euro zoek. Volgens een advocaat verdienen de verdachten een schouderklopje omdat ze “onverplicht” polishouders hebben betaald. Het OM stelt daarop dat ze dat alleen gedaan hebben om onrust te voorkomen, waarna ze verder konden gaan met het zoeken naar nieuwe inleggers.
Het dossier bestaat inmiddels uit dertig ordners.
Emotioneel
De wel aanwezige verdachten Laan en Moens spreken de rechtbank aan het slot kort toe. Moens stipt enkele meer technische kwesties aan, Laan gooit het over de emotionele boeg. Hij heeft een “mooi bedrijf opgebouwd”, en is kwaad over wat hem allemaal is overkomen. Het OM doet aan “eigen waarheidscreëring”. Hij heeft de geboorte en eerste maanden van zijn jongste kind gemist.”Ik ben kapot. Het is genoeg zo, ik wil naar huis.”
Aan het eind van de zitting gaat officier Pouw nog even in de fout. Hij beweert ten aanzien van Moens dat een Amerikaanse getuige zou hebben verklaard dat er geen betaling kon worden gedaan zonder diens handtekening. Advocaat Han Jahae van Moens zegt dat hij die bewering niet in het dossier is tegengekomen. Pouw moet daarop toegeven dat die bewering ook niet in het dossier zit. “Wacht even, dat is bijzonder kwalijk,” roept een andere advocaat. Rechtbankvoorzitter Korthals Altes sust de boel: “Wij hebben het niet gehoord.”
Na beraad van ruim een half uur heft de rechtbank de voorlopige hechtenis van Blom op, en wordt die van Laan en Moens onder voorwaarden geschorst. De volgende ochtend om negen uur mogen de heren naar huis. Op de publieke tribune wordt eerst hard gejuicht door de aanwezige familie. Daarna volgen de tranen.