Ruim honderd belangstellenden waren vorige week donderdag bij de presentatie van het rapport European Legal and Tax Innovation Study, uitgevoerd door Lefebvre Sarrut en Sdu. Onder de sprekers hoogleraar Evert Verhulp, die de advocatuur onder meer vergelijkt met de taxibranche. “Ik vertel als cliënt mijn verhaal aan een advocaat. Die zet dat vervolgens op papier tegen een uurtarrief van 300 euro. Dat gaat niet langer.”
Door Lucien Wopereis
Innovatie en advocatuur, het blijft een ongemakkelijke combinatie. Het vergelijkende onderzoek van Lefebvre Sarrut en Sdu bevestigt dat nog eens, al zijn er wel aanzienlijke verschillen tussen de onderzochte landen.
Zo zijn vrijwel alle Nederlandse advocaten en fiscaal adviseurs zich bewust van het belang van innovatie, maar als het gaat om de implementatie van vernieuwingen laten ze het vaak nog afweten. Slechts 34% van de Nederlandse advocatenkantoren werkt samen met andere kantoren of een techpartner, terwijl samenwerking geldt als noodzakelijke voorwaarde om innovatie echt van de grond te krijgen. In Spanje, dat aanzienlijk meer last had van de economische crisis, werkt 53% van de advocatenkantoren samen met andere partijen.
Nederlandse belastingadvieskantoren scoren nog minder goed als het gaat om samenwerkingsverbanden: 28% van de kantoren is actief in zo’n verband. Wederom ter vergelijking: in Frankrijk werkt 70% van de belastingadviseurs samen met andere kantoren of een tech partner.
Hoogleraar Arbeidsrecht Evert Verhulp van de UvA toont zich kritisch over het innoverend vermogen van de juridische sector. Vooral de toegang tot het recht loopt volgens hem op dit moment gevaar. Ontoegankelijk recht is geen recht, stelt hij, en dus is het de hoogste tijd om te kijken naar digitale beslissystemen.
In India en China zijn ze daarmee volgens Verhulp veel verder. Zo neemt Internetbedrijf Ali Baba – onder meer actief in e-commerce waaronder business-to-business webportalen, online detailhandel en betalingsdiensten – jaarlijks honderden miljoenen gedigitaliseerde beslssingen als geschillenbeslechter. “Ze hebben bedacht: als we online producten verkopen, dan moeten we ook een voorziening hebben als er een geschil ontstaat over zo’n product.”
Verhulp relativeert ook. Zo werkt artificial intelligence alleen bij hele grote aantallen. “Sinds de grote vernieuwingen in het Nederlandse arbeidsrecht in 2015 zijn er slechts vijfduizend rechterlijke beschikkingen getroffen. Daar kun je geen artificial intelligence op loslaten.” Ook denkt hij dat de kantoren aan de Zuidas, veelal actief in niet gangbare zaken, voorlopig nog wel even gevrijwaard blijven van standaardisatie en commodificatie.
Sdu-CEO Sander de Groot (2e van rechts) en Esther van Doesburg (Sdu, BD) omringd door diverse onderzoeksrespondenten.
Failure award
Bij futurist Richard van Hooijdonk, zelfverklaard ADHD’er, is van relativering geen sprake. Hij springt op vermakelijke wijze van ‘flawless traffic’ naar binnenkort werkloze chirurgen, van het upgraden van het menselijk lichaam naar een ‘heroic failure award’ en van achteroplopend onderwijs naar een hopeloos achteroplopende overheid.
Hij heeft een chip in zijn lichaam laten plaatsen, en maakt nu connectief deel uit van het ‘internet of things’. “En het is als met tattoos: als je er één hebt, dan wil je er meer.” Binnenkort gaat Hooijdonk weer onder het mes.
Pieter van der Hoeven van Clocktimizer (datanalyse, pricing, dossiermanagement) poogt wat later in de middag een verklaring te geven voor het succes van zijn jonge onderneming in de Verenigde Staten. Volgens hem zijn zakelijke relaties in Europa vaak gericht op de lange termijn, terwijl in de Verenigde Staten zakelijke relaties vooral worden gedicteerd door de prijs. De producten van Clocktimizer sluiten daarom beter aan bij de Amerikaanse mentaliteit, al verwacht Van der Hoeven dat Europa richting Amerika zal schuiven.
Kritisch denkvermogen
Bram Jonker en Rosanne Goordijk van Deloitte hebben een keur aan sweeping statements in de aanbieding om de aanwezigen te enthousiasmeren voor innovatie: ‘Start small to see the bigger picture’, ‘Jobs gaan niet verdwijnen, maar taken gaan veranderen’ en ‘Culture eats strategy for breakfast’, om er een paar te noemen. Volgens het tweetal is het een misvatting te denken dat het menselijke aspect in het digitale tijdperk het onderspit gaat delven. “Het kritisch denkvermogen wordt steeds belangrijker. Dáár gaan we in de toekomst mensen voor vrijspelen.”
CEO Sander de Groot van Sdu zegt in zijn afsluiting dat de Nederlandse awareness omtrent innovatie hoopgevend is, maar dat het nu echt tijd is om – met elkaar – aan de slag te gaan. Mijn buurvrouw, fiscalist en naar eigen zeggen gewend aan saaie presentaties in saaie zaaltjes, hoort het allemaal instemmend aan: “Dit is een feelgood seminar.”
Lees hier het persbericht over de European Legal and Tax Innovation Study, of bekijk online de onderzoeksresultaten