In navolging van de Vereniging voor Sociale Advocatuur (VSAN) komt nu de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) met een actieplan ‘Red de Rechtsbijstand’. Enkele voorstellen: een online wegwijzer voor burgers met juridische problemen, een advocatenpost binnen het Juridisch Loket en een voorrangssysteem voor gespecialiseerde advocaten. Op 6 juni volgt een extra Gerbrandy-debat over de plannen.
De NOvA stelde het actieplan op in reactie op de plannen van VVD-minister Dekker voor Rechtsbescherming om het huidige stelsel van gefinancierde rechtsbijstand te herzien. De minister is echter niet bereid om meer geld te steken in het stelsel. “Het redesign-programma van de minister moet resulteren in een agenda voor 2025, dat duurt echt veel te lang,” zegt Bernard de Leest, lid van de algemene raad van de NOvA. “In combinatie met voldoende investeringen kunnen innovatieve werkwijzen op korte termijn ervoor zorgen dat de toegang tot het recht voor de meest kwetsbaren gewaarborgd blijft. Uiteraard denken wij graag mee met de minister en andere belanghebbenden bij de uitwerking van onze acties.”
Zo stelt de orde een soort variant op de ANWB-paddenstoel voor: een website met een wegwijzerfunctie, bedoeld voor iedereen die tegen een juridisch probleem aanloopt. De Leest: “Op deze manier kan de burger allerlei routes bewandelen op zoek naar de juiste diagnose en uiteindelijk behandeling van het juridische probleem. Er zijn ontzettend veel websites, maar geen enkele website biedt een totaaloverzicht voor juridische of achterliggende sociaal-maatschappelijke problemen. Bij deze website kan iedereen terecht, ook mensen die niet voor een toevoeging in aanmerking komen.”
Verder is er meer innovatie nodig in het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand, vindt de orde. Enkele ideeën draaien om een online kennisbank met een best practices-handboek en nieuwe online tools ter ondersteuning van de advocatenpraktijk. Verder stelt de NOvA voor een online advocatenpost in te richten binnen het Juridisch Loket. Via een app kan een juridisch hulpverlener snel en eenvoudig een gespecialiseerde advocaat raadplegen voor ‘een vroegtijdige diagnose van het juridische probleem’.
Een ander voorstel is het belonen van sociale advocaten die aantoonbaar specialist zijn en kwaliteit leveren, door hen voorrang te geven bij doorverwijzing van rechtzoekenden. Ook de VSAN stelde al een dergelijk systeem voor. Dit mag echter niet ten koste gaan van de vrije advocaatkeuze, zegt De Leest: “De vrije advocaatkeuze is een groot goed en dat blijft ook bij het belonen van specialisatie het uitgangspunt.”
Naast het actieplan organiseert de NOvA op woensdag 6 juni een extra Gerbrandydebat, vanaf 17.30 uur in sociëteit De Witte in Den Haag, dat geheel is gewijd aan de gefinancierde rechtsbijstand en de toegang tot het recht. Tijdens het debat gaat Astrid Joosten in gesprek met minister Sander Dekker. Ook zullen raadsheer Ybo Buruma en advocaat Inez Weski spreken.
Voor het debat houden de Algemene Raad van de orde en betrokken advocaten op 5 en 6 juni een protestestafette bij de Tweede Kamer. Het protest is bedoeld om ‘de politiek nog eens duidelijk te maken dat het water aan de lippen van de sociale advocatuur staat en dat de toegang tot het recht dreigt te worden weggespoeld’.
Het actieplan ‘Red de Rechtsbijstand’ is hier te downloaden.