De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) waarschuwt voor een groeiende dreiging van georganiseerde misdaad. Volgens het jaarverslag van de dienst houden criminele netwerken in Nederland steeds vaker onder andere advocaten in de gaten via gespecialiseerde ‘inlichtingenteams’.
Deze teams opereren uiterst professioneel, meldt de AIVD. Ze maken gebruik van volgteams en geavanceerde apparatuur om woonadressen, werkplekken en sociale kringen van hun doelwitten in kaart te brengen. Naast het bespioneren van advocaten, overheidsfunctionarissen en journalisten, houden deze netwerken ook concurrenten binnen de onderwereld nauwlettend in de gaten.
De dienst benadrukt dat de betrokken criminele organisaties vaak grote internationale belangen hebben, met name in de drugshandel. Ze verzamelen structureel informatie om bedreigingen voor hun handel in kaart te brengen en te elimineren. Dit kan er bovendien toe leiden dat buitenlandse mogendheden die in Nederland willen spioneren of sabotageactiviteiten willen uitvoeren, samenwerken met deze netwerken.
Toenemende dreiging
Naast de dreiging door criminele spionage wijst de AIVD op de groeiende invloed van Rusland en China. Volgens de dienst gebruikt Rusland strategische sabotageacties die grenzen aan staatsterrorisme om angst en verdeeldheid in Europa te zaaien.
Hoewel er in Nederland geen bewezen Russische sabotageacties zijn uitgevoerd, heeft de AIVD wel operaties waargenomen die tot sabotage hadden kunnen leiden. Europa wordt steeds vaker geconfronteerd met cyberaanvallen en brandstichting, waarbij Moskou mogelijk betrokken is. Ook Duitsland zou Rusland verdenken van betrokkenheid bij een geplande aanslag op een wapenfabrikant en een brandbomincident in een vrachtvliegtuig.
Nieuwe generatie
Naast geopolitieke dreigingen signaleert de AIVD een opkomst van een nieuwe generatie jihadisten. In 2024 werden elf aanslagen in Europa gepleegd en tientallen verijdeld, soms met hulp van de Nederlandse inlichtingendienst. Radicale netwerken in Nederland, die al enkele jaren onder de radar blijven, worden nu versterkt door jonge jihadisten die online worden beïnvloed door propaganda. De AIVD noemt hen een serieuze terroristische dreiging, mede omdat ze vaak jonger zijn dan 20 jaar en snel extremistische denkbeelden kunnen omzetten in acties.
De inlichtingendienst trekt parallellen met rechts-extremistische jongeren, die vaak kampen met psychische problemen en instabiele thuissituaties. In 2024 hielp de AIVD de politie bij meerdere arrestaties van jonge mannen die werden verdacht van het aanzetten tot haat en terroristisch geweld.
