Marijn Rooijmans is juridisch ondernemer, en gaat als columnist schrijven voor Advocatie. In zijn eerste column blikt hij vooruit op 2024, ontwikkelingen die eraan komen en hoe advocatenkantoren hierop in kunnen spelen.
2024 wordt een mooi jaar voor de advocatuur. Ondanks de razendsnelle opkomst van A.I. is er van The End of Lawyers nog even geen sprake. Althans dat las ik in de internationale studie ‘Legal Market in 2024’ van Citi Group. Nu is dat natuurlijk een Amerikaans onderzoek en niet één op één van toepassing hier, maar het zette me wel aan het denken. Wat zou er in Nederland op de agenda staan van degenen die advocatenkantoren besturen? Ik kan me voorstellen dat het een interessante tijd is om bestuurder te zijn.
Vrijwel iedereen is er inmiddels wel van doordrongen dat A.I. een forse impact gaat hebben op onze markt. De vraag is niet óf je daar als kantoor iets mee moet, maar hoe, wanneer en in welke mate. Persoonlijk denk ik dat 2024 de tijd is om je te oriënteren en je medewerkers zo veel mogelijk te laten experimenteren met generative A.I. Dat gaat je kantoor geld en tijd kosten uiteraard, maar mij lijkt het nog iets te vroeg voor echt grote kantoorbrede investeringen. De ontwikkeling gaat extreem snel en ik verwacht nog een forse shake out onder de aanbieders. Je wilt niet het risico lopen dat je op de verkeerde wedt. Bovendien kan het haast niet anders of een heel groot deel van datgene wat al die kleinere aanbieders nu ontwikkelen als stand alone A.I. oplossingen, wordt door bestaande grote leveranciers geïntegreerd in de producten waarmee je kantoor al werkt.
Compliance en cybersecurity
Minder ‘hot’ misschien, maar zeker voor de (middel)grote kantoren is compliance en cybersecurity wel een thema denk ik. De meeste advocatenkantoren zitten op waardevolle data en zijn een logisch doelwit voor hackers. Je wilt niet in het nieuws komen omdat je cliëntdata op straat liggen. Mocht je kantoor de zaken qua cybersecurity nog niet honderd procent op orde hebben, dan is dit zeker iets op de agenda voor het komend jaar. Dat geldt ook voor compliance. Als ik de managing partners die ik afgelopen tijd sprak mag geloven, gaat daar steeds meer effort in zitten. Naast de Wwft groeit de hoeveelheid regelgeving waar je rekening mee moet houden. Het daarop screenen van cliënten en doorlopend monitoren van de praktijk vraagt veel extra capaciteit en extra technologie-investeringen. En werkt je kantoor voor grotere internationale cliënten, dan komen daar nog allerlei eisen bij die dit soort cliënten -onder druk van de markt – aan hun leveranciers stelt.
Personeel
De arbeidsmarkt is nog steeds krap. Met name in het segment met vijf tot tien jaar ervaring zijn goede medewerkers erg lastig te vinden. De salarissen in het bedrijfsleven liggen steeds dichter bij die van de advocatuur en zeker in deze categorie is het heel aantrekkelijk en makkelijk om voor jezelf te beginnen. Dat maakt het niet alleen lastig om goede senior medewerkers te binden, als ze vertrekken zijn ze ook nog eens moeilijk te vervangen. Het gevolg is dat de druk op je bestaande medewerkers extra hoog kan oplopen, waardoor deze weer eerder vertrekken, etc, etc. Wat betekent dit voor de toekomst van je kantoor? Hoe beheers je de werkdruk, wie leidt je jongere medewerkers op en hoe zorgen jullie voor in- en doorstroom van de juiste potentiële partners?
Winstgevendheid
Volgens een recent onderzoek van het Nederlandse Genootschap van Bedrijfsjuristen is ‘prijs’ voor de meeste bedrijfsjuridische afdelingen het belangrijkste criterium bij de keuze tussen advocatenkantoren. Bovendien zullen steeds meer cliënten het komend jaar van hun advocatenkantoren fixed fees en minder uren verwachten. Zij gaan ervan uit dat je de beschikbare technologie al in huis hebt en voor ze laat werken. Als ik dat optel bij de stijgende personeelskosten en de toenemende kosten van compliance en security, kan het haast niet anders of bij een aantal kantoren staat de winst onder druk.
Samenwerking
Nu ik het zo op een rijtje zet – en ik heb er vast een paar gemist – denk ik dat er best een aantal complexe uitdagingen op het bordje van bestuurders ligt. Tegelijk biedt de veranderende markt ook kansen, want waar verliezers zijn, zijn ook winnaars. En wat zeggen ze ook alweer? ‘Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus.’
Ik kan me voorstellen dat het plan voor jullie kantoor uitdraait op samenwerken. In eerste instantie met andere kantoren, om noodzakelijke investeringen en de sterk toenemende kosten te spreiden over meer fee earners. Maar het zou me niet verbazen als het op termijn echt mogelijk wordt om, in lijn met het recente EUR onderzoek in opdracht van het WODC, eigen vermogen van buiten de advocatuur aan te trekken. Dat zou interessante nieuwe mogelijkheden creeren. Denk je niet?
