Risico’s inschatten en mijden, lichte controledrang: het hoort bij advocaten. Wat zou er gebeuren als ze chaos omarmen? De oude Grieken zouden trots op ze zijn, denkt Advocatie-correspondent Erik Jan Bolsius.
De afgelopen dagen was ik in Athene voor een meeting met een groep van zo’n 40 advocaten uit de hele wereld. Wat een prachtige stad, en wat een chaotische stad ook. De advocaten waren bij elkaar om de onderlinge banden te versterken en kennis en ideeën uit te wisselen. Op de agenda stond onder andere de snelle ontwikkeling van AI in hun vak. En dat onderwerp zorgde voor behoorlijk wat chaos.
Flexibele geest
Een van de sprekers, een innovatie-adviseur van de Griekse regering, vertelde hoe ze niet zozeer proberen de toekomst te voorspellen, want die is altijd onzeker. In plaats daarvan moet je voorbereid zijn op de toekomst, welke dat ook is, vertelde hij de aanwezige advocaten. Hoe? Door dagelijks drie kwartier ‘iets’ nieuws te doen. Een gesprek met iemand aanknopen die je nog niet kent, iets anders te lezen dan je normaal leest, een andere route te nemen naar je werk, een nieuwe podcast te luisteren. Het zorgt voor een flexibele geest en die heb je nodig in onzekere tijden.
De Griekse innovatie-adviseur staat in de traditie van de vele filosofen die zijn land heeft voortgebracht. Chaos heeft in de filosofie van het oude Griekenland een positieve kant. Uit wanorde en chaos konden namelijk nieuwe vormen en structuren ontstaan, wat leidde tot meer creativiteit, innovatie en evolutie.
Alles stroomt
De oude Grieken geloofden al dat de wereld voortdurend veranderde en dat deze verandering werd gedreven door een combinatie van orde en chaos. Ze zagen chaos als een noodzakelijke en positieve kracht die bestaande structuren kon verstoren en nieuwe mogelijkheden kon scheppen voor groei en transformatie. De filosoof Heraclitus geloofde dat verandering de enige constante was in het universum: panta rhei, alles stroomt. Hij moedigde mensen aan om de potentie van chaos te omarmen en zich aan te passen aan veranderingen, in plaats van vast te houden aan de status quo.
Naar de oudheid
Die status quo is ver te zoeken, want dat AI (een deel van) het werk van advocaten naar de oudheid zal verwijzen, is wel zeker. Tijdens de bijeenkomst werd vanuit verschillende kanten getoond hoe. Bijvoorbeeld door AI- tool Harvey, ChatGPT in een juridisch jasje, die al volop in gebruik is bij Allen & Overy. Daarmee winnen de 3500 advocaten veel tijd, liet een van de partners van dat kantoor zien. Ook tools als Kira, voor het uitvoeren van een due diligence, of Henchman, voor het veel sneller genereren van contracten op basis van de eigen data, maakten indruk.
Periode van chaos
Er ontstaat een periode van chaos voor de gevestigde advocaat, zoveel werd de aanwezigen in Athene wel duidelijk. Welke tools gaan het werk vergemakkelijken, en welke tools vervangen hun werk? Wat voor externe bedreigingen zijn er voor de kantoren, hoe staan ze er over vijf jaar voor? De een reageerde met ‘het zal mijn tijd wel duren’, een aantal anderen stond met zijn neus op het scherm bij de online presentaties van de AI-tools. Die nieuwsgierigheid bedoelde de Griekse innovatie-adviseur, zo ben je voorbereid op wat gaat komen. Dat het je tijd wel zal duren, geldt alleen voor de advocaat die nog dit jaar met pensioen gaat. De ontwikkelingen in AI gaan zo snel, lees vooral de columns van collega Jeroen Zweers, als je dat op de voet wilt volgen.
City of cool
Het huidige Athene wordt onder de voet gelopen door hordes toeristen, die zonder uitzondering afkomen op de rijke historie van de stad. Hoe antiek en historisch ook, de stad blijft in beweging. Na een donkere periode tijdens de financiële crisis en nog recenter de pandemie, is Athene weer overeind gekrabbeld, en wordt het in reisblogs zelfs weer ‘Southern Europe’s city of cool’ genoemd. Het zou mooi zijn als advocaten die flexibiliteit ook hebben. Omarm de chaos, dan ben je sowieso beter voorbereid.
