Twitter heeft uitgesproken dat werknemers voor altijd thuis mogen blijven werken. In New York en de City in Londen zijn banken bang om hun dure werknemers op kantoor of tijdens de commute bloot te stellen aan het virus. Ook hier geldt dat bij terugkeer de Zuidas er anders uit zal zien.
Je zult elke ochtend in rijen mogen aanschuiven om je voorhoofd op temperatuur te laten scannen. Alsof je ochtendroutine nog niet lang genoeg was. Als je thuis kan werken, waarom zou je dat dan niet doen? Dat betekent misschien het einde van de corporate cultuur zoals we die kennen.
De Zuidas is niet alleen een verzameling hoge torens waar deals worden gedraaid, het is ook een cultuur. Onuitgesproken, maar zichtbaar in de woorden die gebruikt worden, de kleding en de keuze voor de lunch. De Zuidas zelf – de kantoren, de koffiebarretjes en foodstalls – zijn niet alleen onderdeel van die cultuur, ze zijn ook de plek die de cultuur in stand houdt. Als je op de Zuidas werkt ben je een Zuidasser. Een identiteit die elke dag bij de koffiebar wordt gevormd, waar je onbewust bepaalde gedragscodes van collega’s kopieert.
Wat gebeurt er met de corporate cultuur als we niet meer fysiek op onze kantoren op de Zuidas werken? Of als we op kantoor van elkaar gescheiden worden door plexiglas en aanwezigheidsschema’s?
Zeker als je begint met werken als advocaat-stagiair, zijn het glimmende kantoor, de mede-stagiairs en de gesponsorde borrels juist wat het werk op de Zuidas leuk maakt. Alles wordt in het werk gesteld om je als rookie op te nemen in de kantoorcultuur. Dan is een Zoom-borrel in een joggingbroek niet echt een gelijkwaardige vervanging.
Minder ‘bonding’ momenten
Het wordt voor kantoren lastiger om jonge werknemers aan zich te binden als er minder ‘bonding’ momenten kunnen worden georganiseerd en daarmee loyaliteit aan het kantoor. Bovendien is het lastiger om beginnende advocaat-stagiairs op te leiden op afstand. Je kunt als stagiaire niet even bij een partner binnenlopen, maar moet tijd inboeken voor een call. Dat maakt die contactmomenten, die zo belangrijk zijn als je overeenkomsten en processtukken leert schrijven, minder makkelijk.
Minder loyaliteit aan kantoor misschien, minder begeleiding. Maar de coronamaatregelen hebben ook voordelen: het einde van ‘open plan’, de zalen met flexplekken en af en toe een ‘werkpod’ of ‘breakout room’ voor respijt. Steeds meer werden werknemers gedwongen deelnemers in een sociaal experiment, waarin je je privacysetting op standje reality tv-ster moest zetten. Vooral extraverte mensen kwamen tot hun recht in deze omgeving.
In de naam van creativiteit moesten introverte mensen gedwongen deelnemen aan brainstorms. Voor een persoonlijk telefoongesprek moest je naar het trappenhuis verkassen. Iedereen kon je conference call meevolgen, je briljante idee jatten, en roddelen over het telefoontje van een volhardende Tinder-date die zonder speaker drie rijen ver nog te horen was. Omdat iedereen kon zien hoe laat je naar huis ging, bleef je langer hangen dan nodig. En soms bleef je langer om eindelijk in rust te kunnen werken aan een stuk dat je volle concentratie nodig had. Het gebrek aan privacy en de sociale controle zorgden voor stress, zo bleek uit onderzoeken naar de negatieve effecten van de kantoortuin. Dat is hopelijk nu voorbij.
Cultuurverandering
Als er minder gelegenheid is voor dominante collega’s en partners om andere collega’s te overschreeuwen, dan bestaat de kans dat de culturele waarden van een kantoor zullen veranderen. Geen borrels betekent geen uit de hand gelopen drankgelagen, waar corpsballengedrag wordt aangemoedigd. Intimiderend gedrag haalt niks uit achter een computer op een logeerkamer. Als alles digitaal gaat is de inhoud van de communicatie nog belangrijker. Dat biedt de kans voor degenen die hun feiten kennen om het voortouw te nemen. Nerds winnen het dan van bluffers.
Hopelijk levert het gebrek aan ‘Zuidascultuur’ ook meer op in de verbetering van diversiteit. Als je je eigen achtergrond en waarden niet continu hoeft weg te poetsen om mee te kunnen doen aan de leidende corporate cultuur, dan hou je energie over om je beste werk te leveren. Iedereen zit thuis achter een computer, er is minder verschil tussen werknemers om waar te nemen en onbewust mee te laten spelen in hoe hun carrières verlopen.
Als je niet langer fysiek aanwezig kunt zijn op een kantoor, en je alleen via e-mail en Zoom met elkaar verbonden bent, worden je soft skills nog belangrijker. En daar valt winst te behalen voor degenen voor wie de apenrots van de Zuidas een minder comfortabele omgeving was. Voor de empathische en gevoelige mensen. Want via e-mail en aan de telefoon kunnen nuances in communicaties het verschil maken. Inlevingsvermogen is steeds belangrijker om menselijke waarden tijdens een crisis te bewaken.
Als deze voorspellingen uitkomen, dan heeft Covid-19 bereikt wat de economische crisis niet heeft kunnen veranderen: een echte cultuurverandering op de Zuidas.