De krant vertelde mij dat collega Ficq heel stoer namens twee longpatiënten aangifte tegen de tabaksindustrie heeft gedaan wegens diverse levensdelicten. Tal van andere partijen zijn daarna ook snel op de kar van Ficq gesprongen. Die hebben het toch fijn, die strafpleiters, dacht ik bij het lezen van dit krantenbericht. Aangiftetje doen, en – al dan niet na opdracht tot vervolging door een hof – mag vervolgens het openbaar ministerie het zware werk verrichten.
Door Georg van Daal, advocaat te Den Haag
En doet die club niks, of als ze verliezen, dan ligt dat natuurlijk aan het openbaar ministerie, niet aan de nobele strafpleiter. Die heeft alvast lekker kop na kop gescoord in allerlei haastige kranten, die van het rechtsbedrijf niet veel begrijpen.
Maar het openbaar ministerie heeft heel snel feestelijk bedankt voor de klus die Ficq hen had toebedacht, na te hebben geconcludeerd dat de tabaksindustrie niet in strijd met de wet handelt. Ficq was echter niet voor één gat te vangen. Ruim twee uur nadat de onwilligheid van het openbaar ministerie op een nieuwssite werd gelanceerd, meldde die site al dat Ficq vervolging gaat afdwingen via het gerechtshof. En ook dat schrijven alle journalisten weer voor zoete koek op.
Ik vroeg me af: roken? Inderdaad niet alleen een buitengewoon ongezonde, maar ook een heel smerige gewoonte. Kennelijk willen sommige rokers de vreselijke gevolgen van hun eigen zwakke ruggengraat op het conto van de tabaksindustrie geschreven zien. “Ik kon het niet helpen. Ik was het willoos slachtoffer van een moorddadige industrie.” Okay, zeg ik dan, het staat ieder vrij zich te wentelen in een slachtofferrol.
Maar ik kan het niet nalaten ook te bedenken dat ik in precies dezelfde doelgroep zat en zit waarop die industrie tientallen jaren lang zijn pijlen richtte en richt. Net als de paar miljard andere niet-rokers. En dan nog iets, ook al zou je dan een marionet zijn aan de touwtjes van de pushers van tabak, dat betekent niet dat het je vrijstaat nog meer kwalijke gewoontes te ontwikkelen. Waarom menen rokers dat zij ons aller milieu zo gruwelijk mogen vervuilen met het overal maar van zichzelf afwerpen van smerige peuken en filters? Kijk eens naar de grond willekeurig waar en je ziet de representanten van de vele honderden miljarden peuken die ieder jaar op de grond belanden, die de bodem en het water ernstig vervuilen en het leven van talloze kleine organismen en vogels ernstig bedreigen. Wellicht tijd voor een aangiftetje?
Als civilist, iemand die zélf het werk moet doen als hij een derde namens een cliënt aanspreekt, vraag ik me dan af waarom niet een echte civiele collectieve actie is ondernomen tegen die perfide tabaksindustrie. Dat zou pas echt ‘een vrouw een vrouw, haar woord een woord’ zijn.
En ik weet dan nóg wel een industrie die aan de beurt is, namelijk de drankindustrie. Alcohol is net zo’n verwoestend en net zo’n verslavend goedje als de cocktail die in sigaretten zit. De meeste lezers van deze column zouden een feest of een familiereünie niet overleven, als zij daar de scherpe randjes niet flink van zouden kunnen afdrinken. Nog nooit pleegde iemand een zedenmisdrijf, een roofoverval, een ernstig geweldsdelict en dergelijke onder invloed van een sigaret. Sigaretten hebben tot nul verkeersdoden geleid. Het roken van een sigaret zal nimmer aanleiding zijn voor mishandeling van partner of kinderen.
U snapt wel waar ik naartoe wil. Maar hier raak ik wellicht aan dat allerlaatste taboe. Je mag namelijk niet aan de alomtegenwoordige en al zo lang als de mens bestaande behoefte van de mens aan alcohol komen. Als je dat doet, ben je echt heel vervelend.
Maar misschien is ook wel sprake van het allernieuwste taboe. En dat is dat we niet openlijk mogen zeggen en bespreken, laat staan simpelweg aanvaarden, dat het tot zich nemen van dingen als nicotine, alcohol en andere verzachtende, verdovende en verslavende substanties tot de diepste menselijke behoeften behoort. Dat heeft de geschiedenis wereldwijd ondertussen wel bewezen.
Kennelijk is het menselijk bestaan dusdanig, dat bijna iedereen aan die behoefte lijdt. Waarom dan toch daar iedere keer tegenaan schoolmeesteren? Waarom het slachtoffer uithangen als je aan die behoeften hebt toegegeven? Het hoort bij de mens, en de mens is nu eenmaal heel vaak niet zo slim als we zelf graag denken.