Wie zijn de advocaten die de grote Nederlandse kantoren vertegenwoordigen in het buitenland? In de reeks Advocaat in den Vreemde praten zij over wonen en werken vanuit een buitenlandse stad, de focus van hun kantoor aldaar en cultuurverschillen. In aflevering 3: Dieuwke Dijkmans van Gunst, medewerker van Loyens & Loeff en dit jaar een periode werkzaam in Zürich in het kader van een marktverkenning. “Uitdagend, want het stikt hier al van de advocaten.”
Door Joris Rietbroek
Het zijn bij de grote advocatenkantoren veelal de M&A- of Banking & Finance-advocaten die het meeste kans maken om kortere of langere tijd in het buitenland te werken. Loyens & Loeff-associate Dieuwke Dijkmans van Gunst dacht daarom lange tijd dat een buitenlandavontuur er voor haar niet in zou zitten, met haar specialisatie in het gezondheidsrecht. Totdat haar werkgever haar toch voor een tijdje naar Zürich stuurde, de Zwitserse stad waar Loyens & Loeff sinds 1983 een vestiging heeft.
Dijkmans van Gunst koos in 2011 bewust voor Loyens & Loeff, dat als een van de eerste grote kantoren focuste op de zorgsector. Zij startte er daarom in het Zorgteam, met een focus op de zorgregulatoire procespraktijk. Na een uitstapje van een paar jaar in de M&A-praktijk, waar ze zich vooral richtte op overnames en joint ventures in de zorgsector, maakt ze inmiddels weer fulltime deel uit van het Loyens & Loeff Zorgteam. “Wat mijn werk zo boeiend maakt is dat diverse politieke en maatschappelijke discussies over de zorg er voortdurend in terugkomen,” vertelt zij vanuit haar tijdelijke kantoorruimte in Zürich. “Mijn cliënten zijn voornamelijk zorginstellingen en zorgverzekeraars, die geregeld advies vragen over hot topics: het nieuwe wetsvoorstel voor een verbod op winstuitkeringen door zorgverzekeraars bijvoorbeeld. Ook ben ik betrokken bij de advisering over de oprichting van zorghotels, of het juridisch mogelijk maken van chemotherapie thuis.”
Missie
Toch kreeg Dijkmans van Gunst afgelopen voorjaar de kans om een tijdje te werken in Zürich, de stad waar Loyens & Loeff onlangs wegens uitbreiding een grotere kantoorruimte betrok. Ze is er gekomen met een business development-missie: “Ik zoek hier uit of het voor Loyens & Loeff zin heeft om ons Healthcare-team uit te breiden naar Zwitserland. Ik onderzoek kansen, overeenkomsten en verschillen met de Benelux-markt, test business cases uit en ik spreek met veel ziekenhuizen, zorginstellingen en -verzekeraars en natuurlijk Zwitserse advocaten.”
Haar onderzoek moet leiden tot een beslissing over hoe Loyens & Loeff in Zwitserland de zorgsector gaat bedienen. “Een van de voorwaarden is uiteraard dat we als internationaal, maar van origine Nederlands kantoor toegevoegde waarde kunnen bieden in deze relatief kleine, competitieve markt. Want het stikt hier al van de advocaten.” Om haar volle aandacht bij deze missie te houden, heeft ze het leeuwendeel van haar dossiers tijdelijk overgedragen. “Zodat ik niet steeds telefoontjes of berichten van cliënten krijg terwijl ik ze niet mijn volste aandacht kan geven, omdat ik de Zwitserse markt aan het veroveren ben,” zegt ze met een relativerende knipoog.
De plek vanuit waar die verovering plaatsvindt, is uiteraard het Loyens & Loeff-kantoor in Zürich, dat onlangs wegens groei verhuisde naar een ruimer pand. De focus van de Zwitserse vestiging ligt op geïntegreerd juridisch, fiscaal en regulatoir advies in grensoverschrijdende M&A- en Banking & Finance-dossiers, veelal voor internationale cliënten. In het verleden zat Loyens & Loeff in Genève, waar het kantoor vooral Nederlandse bedrijven in Zwitserland adviseerde. In 2015 verkreeg het kantoor een licentie om ook Zwiters recht te mogen praktiseren: de ambitie is dan ook om de vestiging in Zürich de komende jaren te laten groeien.
Punctuele Zwitsers
Momenteel bestaat het Zwiterse team uit twintig mensen, waarvan vijftien fee earners. Een groot deel van hen bestaat uit Zwitserse fiscalisten en advocaten, aangevuld met twee Nederlandse belastingspecialisten. “Er vinden standaard veel wisselingen plaats binnen het team, zo komen er binnenkort weer een Luxemburgse fiscalist bij en gaan enkele Zwitserse advocaten voor een tijdje naar Amsterdam en Luxemburg,” vertelt Dijkmans van Gunst. “Die vele uitwisselingen zijn er zodat Loyens & Loeff-medewerkers elkaar en de verschillende vestigingen beter leren kennen.”
Precies zoals Dijkmans van Gunst nu ervaring opdoet met de Zwitserse praktijk van haar kantoor. En met wonen en werken in een stad die meer dan eens de lijstjes van meest leefbare steden ter wereld aanvoert. “Het is hier zeker fijn leven, daarvoor zijn alle randvoorwaarden wel aanwezig.” Interessante cultuurverschillen zijn er ook volop, vertelt ze. “Zwitsers zijn echt ontzettend punctueel: afspraak is afspraak en op tijd is op tijd. Je krijgt zelfs heel verontschuldigende e-mails als iemand maar vijf minuten te laat is, want dat is hier echt not done. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor restaurants: als je gereserveerd hebt om 20.00 uur en je komt vijf minuten later, dan is je tafel waarschijnlijk vergeven.”
Dat zo’n mate van punctualiteit ten koste kan gaan van spontaniteit, merkte ze toen er ter voorbereiding op de feestelijke opening van het nieuwe kantoorpand een wijnproeverij werd georganiseerd. Van 17.30 tot 18.00 uur. “Dat zou in Nederland de opmaat zijn naar een gezellige vrijdagmiddagborrel, maar hier waren de eerste collega’s om 18.00 uur stipt vertrokken.” Naast die punctualiteit is bescheidenheid er een groot goed, ervaart Dijkmans van Gunst. “In Nederland hoor je in het bedrijfsleven wel eens grote verhalen, maar Zwitsers zijn wars van borstklopperij. Ik vertelde bijvoorbeeld een Zwitserse gezondheidsrechtadvocate over onze plannen en vroeg haar waarom ze zo open en eerlijk was over haar praktijk, waarop zij oprecht zei: ‘Als een cliënt van mij zou besluiten om naar Loyens & Loeff te gaan, dan moet dit wel betekenen dat ik mijn werk niet goed heb gedaan’.”
Traditionele advocatuur
Verder is de advocatuur in Zwitserland nog vrij traditioneel ingericht, heeft ze gemerkt: ook bij Loyens & Loeff in Zürich heeft iedereen een eigen kamer. “Dat geeft toch een andere dynamiek dan in Amsterdam, waar meerdere medewerkers bij elkaar op een kamer zitten. Natuurlijk lopen collega’s wel bij elkaar binnen, maar iedereen werkt toch meer op zichzelf. ” Verder zijn er veel eenpitters werkzaam in de Zwitserse advocatuur, waar uurtje factuurtje nog de norm is. “Ik sprak hier met de Nederlandse oprichter van een fintech startup, die zich wel wat gefrustreerd uitte over de traditionele manier van werken binnen de advocatuur hier. Zulke startups zoeken immers mogelijkheden die aansluiten op legal tech, zoals andere manieren van factureren, en kantoren met kennis van hun business. Ik denk dat Loyens & Loeff in Zwitserland op deze fronten voorop loopt.”
Deze zomer zal Dijkmans van Gunst weer terug zijn in Amsterdam, waar ze toch ook weer naar uitkijkt. “Ik heb wel weer zin om me inhoudelijk op mijn dossiers te storten.” Mocht Loyens & Loeff de healthcare sectie inderdaad uitbreiden naar Zwitserland, dan zal ze er zeker terugkeren, verwacht ze. “In dat geval blijf ik erbij betrokken en zal ik mijn opgebouwde netwerk hier blijven onderhouden. En mocht ons kantoor nog eens andere jurisdicties willen verkennen, dan houd ik me aanbevolen.”