Er werd gevochten om een stoeltje, zegt innovatiedirecteur Jeroen Zweers van Kennedy Van der Laan bij aanvang van de vijfde Legal Tech Meetup, over de blockchain en smart contracts. Ongeveer tachtig uitverkorenen mogen daarop twee inleidingen aanhoren over de nieuwe buzzwords, en verlaten de zaal in een aantal gevallen in grotere verwarring dan toen ze aankwamen. Typerend: een Youtube-filmpje met uitleg over de blockchain wordt als gevolg van een kennelijk haperende internetverbinding gestaakt, en kan niet opnieuw worden opgestart.
Door Lucien Wopereis
De #5 Dutch Legal Tech Meetup werd donderdagavond 26 mei afgetrapt met een voorstelronde, en daaruit blijkt dat een zeer divers publiek op is komen dagen: universitair medewerkers, vertegenwoordigers van uitgeverijen en banken, notarissen, advocaten, programmeurs en ontwerpers. Dennis de Vries van KPMG spreekt over de blockchain (‘disruptive innovation for banking’) en Casey Kuhlman van Erin Industries spreekt onder meer over ‘smart contracts’ en ‘legal engineering’.
De blockchain is een methode om rechtstreeks transacties tussen partijen aan te gaan zonder trusted third parties zoals banken, notarissen en soms ook advocaten. Cut out the middleman met behulp van informatietechnologie: daar komt het grofweg op neer. Transacties worden daardoor veel goedkoper, en kunnen efficiënter worden afgehandeld. Een voorbeeld van de huidige inefficiëntie: een producent die met spoed een klant in de Verenigde Staten moet betalen, die koopt een vliegtuigticket en brengt cash. Betaling met een money transfer via de banken kost vier werkdagen of meer.
Hopeloos ouderwets, vergeleken bij de blockchain. Die maakt een rechtstreekse deal tussen partijen mogelijk, een deal die wordt gecontroleerd en geaccordeerd door andere deelnemers aan de blockchain. Voldoet een deal niet aan de voorwaarden – een controle op compliance: voldoet de transactie aan geldende wet- en regelgeving -, dan wordt goedkeuring onthouden en gaat de deal niet door.
Dennis de Vries van KPMG is, zo blijkt uit zijn inleiding, geen onvoorwaardelijke believer. In de bitcoin – waar het allemaal mee begon – gelooft hij al helemaal niet, en de blockchain is volgens hem vooral een goede methode om naar het eigen business model te kijken. “Dan gaat het om de vraag waar je echt waarde toevoegt, en de vraag welk deel van je dienstverlening eigenlijk bestaat uit in wezen overbodige handelingen. Kijk bijvoorbeeld eens naar een hypotheekcontract: dat beslaat twintig tot dertig pagina’s, terwijl de banken slechts enkele gegevens uit dat contract invoeren in hun computer. Ridiculous!”
De Vries wijst daarnaast op het zijns inziens onterechte negatieve imago dat de blockchain heeft in handhavings- en opsporingskringen. Het is namelijk precies omgekeerd: omdat elke transactie openbaar is en wordt gecontroleerd, is de blockchain juist een paradijs voor wetgevers en handhavers. Het verrichten van criminele transacties via de blockchain zou stuiten op de compliancecontrole, en als een criminele transactie er toch doorheen zou piepen, dan is het geregistreerd en openbaar, aldus De Vries.
Legal engineering
Is De Vries in grote lijnen goed te volgen, met Casey Kuhlman van Erin Industries wordt het er niet eenvoudiger op. Hij spreekt onder meer over de big picture van data driven relationships, en over het werk van legal engineers die zich bezighouden met het formuleren van juridische uitkomsten onafhankelijk van persoon, verleden, relaties, plaats en tijd. Dat alles moet leiden tot een ‘nieuw paradigma’, een ‘nieuw ecosysteem van juridische relaties’.
Kuhlman spreekt ook over de privacyaspecten van de blockchain. Volgens hem kunnen deelnemers aan de blockchain gebruikmaken een public private key, waarbij de identiteit van een deelnemer bestaat uit een publiek en een privaat gedeelte. Als een aanwezige daarover later vragen stelt – hoe verhoudt zich het publieke karakter van de blockchain zich precies tot de privacy van de individuele deelnemer – komt Kuhlman uiteindelijk niet veel verder dan dat er op dat punt sprake is van een ‘puzzel’.
Ander punt dat wordt aangeroerd tijdens het afsluitende vragenrondje: hoe zit het eigenlijk met het elektriciteitsverbruik van de blockchain? Al die transacties die worden opgevoerd en gecontroleerd, is dat eigenlijk wel groen? Het antwoord van Kuhlman is helder: onder de huidige omstandigheden, nee.
Wat is de blockchain? Bekijk deze video (6.24)
Lees ook: Deloitte start blockchain lab