Het gaat dan echt beginnen: je eerste jaar als rechtenstudent. Een spannende tijd. Misschien wel te spannend. Omdat de zenuwen door je lijf gieren. Of erger; omdat je last hebt van faalangst. Angst voor spreken in het openbaar, tentamens of voor een black-out als een docent tijdens een college precies jou eruit pikt voor een lastige vraag. En wat als medestudenten op je neerkijken? Een wijze rechtendocent biedt goede raad om al je onzekerheden te overwinnen.
Als er één plek is waar je zulke angsten en onzekerheden kunt overwinnen, dan is het wel op de rechtenfaculteit. Laten we enkele situaties waarin faalangst kan opduiken eens nalopen.
Spreken in het openbaar
Vanuit het niets vuurt een docent tijdens college een lastige vraag op je af. Je wilt wel antwoorden, maar opeens… Je keel wordt droog, je krijgt een kop als een tomaat en je komt niet verder dan wat gestotter. Pijnlijk. Maar je vindt het nu eenmaal moeilijk om in het openbaar te moeten praten, omringd door honderden medestudenten die je allemaal kunnen horen. Het idee dat je beoordeeld zult worden maakt je zo onzeker dat iedere poging tot een fatsoenlijke formulering strandt.
Je kunt het ook zo zien: de docent kiest plotseling studenten uit voor een vraag en kan direct zien hoe studenten reageren onder een bepaalde mate van druk. Hier zul je later in je juridische loopbaan ook geregeld aan blootgesteld worden, als advocaat, rechter, (bedrijfs)jurist of officier van justitie. Tijdens je studie kun je leren om ad rem en weloverwogen te reageren op vraagstukken.
En die anderen, die jou achter je rug bespotten omdat je je door een matig antwoord heen hakkelt? Die zitten op dat moment buiten schot en hebben alle tijd om rustig na te denken. Wacht maar tot zij eens plotseling aan de beurt zijn. Daarbij: de mensen die op anderen neer kunnen kijken om zichzelf omhoog te werken, zijn vaak zelf het meest onzeker.
Tentamenvrees
Misschien is vlot spreken in een volle collegezaal geen probleem voor je, maar klap je juist dicht op het moment dat je schriftelijke tentamenvragen krijgt voorgeschoteld. Je staart naar de vragen en je ademhaling versnelt, terwijl om je heen medestudenten al druk zitten te schrijven (maar hebben zij de vragen wel goed gelezen?). Je begint vol vertwijfeling te schrijven, en het stemmetje in je hoofd houdt maar niet op: ‘Wat als de docent mijn antwoorden dom vindt? Wat als ik het fout heb? Wat als ik een onvoldoende haal?’
Een gouden tip: probeer je in te beelden dat je rechtstreeks tot de docent spreekt. Het beeld van de nukkige professor die met een rode pen bruusk door tentamens gaat, klopt – meestal – niet. Het doel van docenten is over het algemeen om jullie rechtenstudenten kennis bij te brengen, niet om je te vernederen.
Keuzevakken
Vanaf je tweede jaar krijg je vrije keuzeruimte. De stress slaat weer onverbiddelijk toe. Weet ik al wat ik wil na mijn studie? Zo nee, welke vakken of richting moet ik dan in vredesnaam kiezen? Economie trekt je wel, maar je bent slecht met cijfers. Je wilt juridisch Engels leren, maar je hebt nog wat moeite met de taal zelf. ‘Ik ben er vast slecht in, ik wil geen onvoldoende, laat ik dat dan maar niet kiezen,’ denk je bij jezelf.
Er is echter alle reden om juist wel voor dat moeilijke vak te kiezen, ook al blink je er mogelijk niet in uit. Laat je onzekerheid niet in de weg zitten: hier ligt juist een kans om je minder sterke skills te verbeteren. Dus grijp die kans, en met hard werken kom je er vast wel.
Hoe ga je concreet om met faalangst?
Het simpelste doe je al 24 uur per dag: blijven ademen. Word je overvallen door onzekerheid of blinde paniek, loop dan even een rondje of ga rustig zitten, en haal diep adem. Praat eventueel rustig tegen jezelf. Hoe cheesy dat ook klinkt, het werkt wel. Wel eens gedacht aan meditatie of yoga om jezelf ademhalingtechnieken bij te brengen?
Ga die andere potentiële stresssituaties vervolgens stap voor stap te lijf. Als je tijdens college voortdurend in de zenuwen zit omdat de docent je iets zou kunnen vragen, oefen dan rustig met het in je hoofd formuleren van een antwoord als een ander aan de beurt is. Stelt de docent een vraag over iets waar je geweldig in thuis bent, durf dan eens je vinger op te steken. Of stel zelf eens een vraag, zonder bang te zijn dat je een domme vraag stelt. Heb je moeite met schriftelijke tentamens? Maak proeftentamens en vraag aan de docent om je antwoorden te bekijken en je van feedback te voorzien.
Kort gezegd: om je faalangst te overwinnen, zul je jezelf juist moeten blootstellen aan datgene waar je nerveus van wordt. Tot het moment daar is dat je er steeds zelfverzekerder mee om kunt gaan. Gaan je problemen echt dieper dan faalangst of onzekerheid? Anno 2015 is therapie niets om je voor te schamen; grijp alle mogelijk hulp aan die je kunt krijgen.
Tot slot: jullie zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Reageer je eigen onzekerheden niet af op anderen die de studie in het begin lastig vinden. Negeer tweede- en derdejaars die je vertellen hoe makkelijk ze het allemaal hebben gevonden. Zij waren ook nerveus; ze proberen alleen maar in druk op je te maken. Wij wensen alle eerstejaars rechtenstudenten veel succes!
Gebaseerd op: ‘Conquering fear in your first year at law school‘, adviezen van een anonieme law school professor bij een topopleiding.