Voor Anton Corbijn moet het het meest gunstige neveneffect zijn van zijn wereldfaam als fotograaf: topacteurs die in de rij staan om mee te werken aan zijn filmproducties. Het stelt hem in staat om ingetogen, wat langzame films te maken die zwaar leunen op het spel van de hoofdrolspeler. In A Most Wanted Man is dat niet anders, met Philip Seymour Hoffman in de laatste hoofdrol die hij voor zijn overlijden afrondde.
Door Jan-Kees van Oord
Wanneer een half Russische, half Tsjetsjeense moslimfundamentalist in Hamburg arriveert, gaan al snel alarmbellen rinkelen bij de inlichtingendiensten. Eens te meer omdat de man, Issa Karpov (Grigoriy Dobrygin), het plan heeft om een omvangrijke erfenis te incasseren. Günther Bachmann (Hoffman) leidt een clandestiene, Duitse spionage-eenheid die de handel en wandel van de asielzoeker moet nagaan.
Bachmann rookt aan een stuk door, giet consequent een scheut cognac door zijn koffie en brengt meer nachten door op kantoor dan in zijn eigen appartement. Contacten die hij in de Hamburgse moslimgemeenschap heeft, sluizen nieuwtjes naar hem door via cryptische zinnen en boodschappen in sigarettenpakjes. Hij is, zoals ze dat in films graag zeggen, een spion van de Koude Oorlog generatie.
Karper, barracuda, haai
De mysterieuze asielzoeker en zijn fortuin stellen Bachmann in staat een valstrik op te zetten voor de filantropische islamgeleerde Dr. Faisal Abdullah (Homayoun Ershadi). Bachmann heeft namelijk het vermoeden dat deze Abdullah ook geld doneert aan minder charitatieve groeperingen. Onder het mom ‘met een karper vang je een barracuda en met een barracuda een haai’ probeert hij dit plan te verkopen aan zijn superieuren in Berlijn. Ook Martha Sullivan (Robin Wright), die namens de Amerikaanse veiligheidsdiensten een oogje in het zeil houdt, moet hij overtuigen. Want haar handen jeuken om in te grijpen in Hamburg, de stad die nog steeds worstelt met de schaamte voor het huisvesten van enkele van de kapers in de aanloop naar 9/11.
A Most Wanted Man is op zijn sterkst wanneer we Bachmann aan het werk zien om de pionnen van zijn spel op de juiste plaats te zetten. Hoffman zet de doorgewinterde spion op grandioze wijze neer als morsige man die is afgestompt door de realiteit van internationale terreur. Het verhaal leunt sterk op het personage van Hoffman, wat nadelig is voor scènes waar hij niet in voorkomt. Zo is er veel aandacht voor de interactie tussen vluchteling Issa Karpov en de idealistische mensenrechten advocate Annabel Richter (Rachel McAdams) die hem bijstaat bij het verkrijgen van een verblijfsvergunning. Het levert verbazingwekkend saaie en oppervlakkige scènes op.
Ode
Thematisch is A Most Wanted Man allerminst vernieuwend. De schroeilucht die om de internationale strijd tegen terrorisme hangt is minder goed te ruiken dan in Spielbergs Munich of Bigelows Zero Dark Thirty bijvoorbeeld. Dit komt mede omdat A Most Wanted Man niet een kritisch pamflet is over de methodes van inlichtingendiensten, het laat juist zien wat er nodig is om de boeven van nu te pakken, uitgevoerd door types als Bachmann die over een sterk moreel kompas beschikken.
Op die manier is Corbijns film een ode aan het klassieke spionagewerk geworden, met een nukkige Seymour Hoffman als hoeder van de vrede.