‘Notarissen en de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) hebben jarenlang een kartel van huizenhandelaren op woningveilingen gedoogd. Daardoor hebben vastgoedhandelaren duizenden executieverkopen naar hun hand kunnen zetten.’ Dat schreef de Volkskrant vorige week.
Het is de conclusie die het dagblad trekt uit gesprekken met handelaren, notarissen en uit het vertrouwelijke NMa-dossier over vastgoedveilingen waarover de Volkskrant berichtte. Volgens twee van de hoofdverdachten, de handelaren Jan Semplonius (66) en zijn zoon Henk (34), zijn de autoriteiten medeverantwoordelijk voor hun manier van zakendoen. “Wij hebben er nooit een geheim van gemaakt dat wij als groep op de veiling actief waren. De notarissen die de veilingen controleren wisten ervan en de NMa is ook al jaren op de hoogte,” citeert de krant.
De NMa deed ruim twee jaar geleden een inval bij Semplonius en negen andere huizenhandelaren, onder wie een SGP-wethouder in Midden-Nederland. Op grond van in beslag genomen administratie, informatieverzoeken bij honderden vastgoedbedrijven en gegevens van de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie concludeerde de NMa in april 2011 dat sprake was van een ‘complexe en voortdurende inbreuk’ op de mededinging.
Dit jaar wordt een recordaantal van circa 2.500 woningen gedwongen geveild. Het gaat om woningen waarvan de eigenaren de hypotheek niet meer kunnen betalen. Door de crisis op de woningmarkt en de hoge hypotheken die zijn verstrekt, lopen de verliezen van banken en de Nationale Hypotheek Garantie op geveilde woningen sterk op.
Zondebokken
De heren Semplonius zochten via de Volkskrant de openbaarheid omdat ze vrezen dat de NMa over hun rug een punt wil maken. “Wij zijn opeens de zondebokken van de vastgoedmarkt. Maar zonder ons functioneren de veilingen niet. Nu de handel niet meer mag samenwerken, dalen de prijzen in de veilingzaal extra hard. De NMa beperkt de mededinging door ons aan te pakken.”
De handelaren probeerden panden tegen lage prijzen te kopen door samen te werken. Als dat lukte werd achteraf de winst – of het eventuele verlies – verdeeld. Voor het gemak hielden de handelaren lijsten bij van wie er met hen meedeed en hoe de opbrengsten onderling verrekend moesten worden.
Volgens de Volkskrant had de NMa al in 2005 de conclusie kunnen trekken dat de handelaren samenspanden. Op 25 mei van dat jaar kreeg de NMa de voorgedrukte lijsten van handelaren in bezit. Verzender van deze schaduwboekhouding was de KNB, die op dat moment onder vuur lag naar aanleiding van publicaties in de Volkskrant over misstanden op de veiling.
De KNB kreeg de lijsten van de Rotterdamse notaris Vic van Heeswijk, die een derde van alle executieverkopen in Nederland begeleidt. Volgens hem heeft de KNB weggekeken. “Ze zijn meer bezig geweest met de belangen van betrokken notarissen, dan met de vraag hoe het verder moest op de veiling.”
De NMa zegt in een reactie tegenover de Volkskrant dat het onderzoek nog loopt, en dat er in 2005 ‘onvoldoende bewijsmateriaal’ was om in te grijpen.