Er is lang niet altijd een advocaat nodig bij het opstellen van contracten. Maar dat het zonder een advocaat ook een stuk eenvoudiger en sneller kan, is iets van de laatste tijd. Met ‘contractgenerators’, doe-het-zelfwebsites en meer geavanceerde software wordt een contract in no time in elkaar gedraaid. Het enige dat de gebruiker nog hoeft te doen is het invullen van een paar vragen die de advocaat anders zelf gesteld zou hebben. Echte concurrentie voor de beroepsgroep lijkt het niet. “Contracten zijn vervelend werk. Als het voorwerk is gedaan, scheelt dat tijd.”
Veel advocaten en bedrijfsjuristen brengen een aanzienlijk deel van hun tijd door met het opstellen van contracten. Sommigen houden ervan, maar voor velen is het een vervelend karwei dat altijd maar weer terugkeert. De elementen zijn steeds weer grotendeels hetzelfde, vaak is het een kwestie van de juiste tekstblokken bij elkaar zoeken. Vandaar dat ervaren ondernemers in het midden- en kleinbedrijf ook zelf wel het een en ander kunnen samenstellen. Digitale doe-het-zelfcontracten bieden voor hen, maar zeker ook voor de verveelde advocaten, uitkomst.
De juridische dienstverlenersmarkt is met nieuwe technologie slim ingesprongen op het feit dat veel eenvoudige contracten vrij standaard zijn opgebouwd. Op internet zijn steeds meer websites te vinden om online zelf contracten te maken, de een uitgebreider en geavanceerder dan de ander. Het begon met voorbeelddocumenten die op het web werden gezet. Eind jaren negentig is bijvoorbeeld modelovereenkomst.nl gestart, een website waar (vooral) bedrijfsjuristen terecht kunnen voor modellen. Het is handig om die te gebruiken als voorbeeld, of om delen ervan erbij te pakken als zich in de praktijk nieuwe vragen voordoen.
Op maat
Met nieuwe technieken kan veel beter beantwoord worden aan de specifieke wensen van de gebruiker. Bij de meeste websites voor contracten kun je direct een document opstellen door een vragenlijst door te lopen. Vooral een huurcontract is zo gepiept. Gemakkelijker dan een voorbeeld te downloaden, is bijvoorbeeld de huurcontractgenerator van Kamer.nl. Daar vul je wat gegevens in, waarna er een huurcontract uitrolt dat alleen nog ondertekend hoeft te worden door de vermelde partijen. Handig, maar voor complexere zaken is zo’n invuloefening niet voldoende.
Nog meer op maat – en voor meer doeleinden geschikt – zijn de serieuze bedrijven die zich compleet hebben toegelegd op het bieden van toepassingen voor het maken van contracten. Ook daar gaat het op basis van vraag-antwoord, maar de achterliggende vragenlijsten zijn ‘intelligenter’. Afhankelijk van wat je invult, verandert de vervolgvraag en de samenstelling van het contract. Met Weagree bijvoorbeeld maak je contracten op maat met de applicatiesoftware van het bedrijf, die je op je computer installeert. Deze software is specifiek bedoeld voor de juridische afdeling van bedrijven en voor advocaten.
Dat het een nieuwe markt is die dit bedrijf – dat sinds 2007 bestaat – aanboort, blijkt wel uit de nominatie voor de Innovating Justice Awards, een prijs voor innovaties in de juridische sector. In de demo van de ‘contract drafting wizard’ op de website van Weagree is te zien hoe vergaand de mogelijkheden zijn, met onder meer zelfgemaakte blokken tekst en het bewaren en hergebruiken van eerdere documenten. Met de wizard maak je eenvoudige contracten als procuraties en aandeelhoudersbesluiten, maar ook complexe, zoals SPA’s en joint venture-overeenkomsten.
“Geen concurrentie”
Een stuk jonger is Zebralegal, met de introductie op 25 mei jongstleden. Eveneens voor advocaten, maar zeker ook voor ondernemers een handige tool. Je kunt per direct online een document samenstellen en afrekenen. Voor 25 euro kun je een dag gebruik maken van het concept, voor 249 een heel jaar. Oprichter Bastiaan de Wit, zelf jarenlang advocaat bij Houthoff Buruma en De Brauw Blackstone Westbroek, stelt samen met andere gespecialiseerde advocaten vragenlijsten op die de basis vormen van de contracten. Daar gaat veel werk in zitten, zeker omdat ze steeds up-to-date gehouden moeten worden. Maar daarna zijn ze voor iedereen bruikbaar.
“Voor zeker 80 procent van de contracten die het MKB nodig heeft, volstaan onze contracten. Voor de andere twintig procent, de complexere gevallen, moet men toch naar een advocaat,” zegt Conny de Wit-Bergsma, die de marketing & operations van Zebralegal voor haar rekening neemt. Echte concurrentie voor het werk van advocaten zou ze het dan ook niet willen noemen. Het is eerder een hulpmiddel dat advocaten zelf ook goed kunnen gebruiken. “Contracten zijn vervelend werk. Wij hebben het voorwerk alvast gedaan, dat scheelt tijd.” En dat is nodig. “Advocaten kunnen het tijdschrijven voor contracten al haast niet meer verantwoorden.”
Contractgenerator
Wat is er nog meer te vinden op het web? Een uitgebreide surfronde brengt ons bij Contracts4me, met de website Maakzelfjecontract.nl. Daar kun je voornamelijk terecht voor verschillende soorten huurcontracten en een ouderschapsplan, voor particulieren toch de meest nuttige contracten. Op de websites van Legal360, Rechtvoordezaak.nl en Juristenwijzer.nl, respectievelijk voor ondernemers en particulieren, zijn nog meer contracten, maar ook brieven en documenten, beschikbaar. Voor een paar euro maak je een contract op maat door vragen te beantwoorden. Daarachter zitten juristen die de documenten hebben opgesteld, of toch nog hadden liggen, en er vervolgens een vragenlijst bij hebben gemaakt. Zij krijgen zelf 70 procent van de opbrengst van het document.
AdvocatenHulp.nl (voorheen KSU, thans Sdu) is een website voor alle rechtzoekenden die zelf actief op zoek zijn naar ondersteuning en advies op een rechtsvraag. Verder vindt men – indien gewenst – de juiste advocaat. In het juridisch doe-het-zelf-centrum van de website kunnen particulieren modellen, checklists en berekeningen raadplegen. Het gaat hier om bijvoorbeeld berekeningen, die de gebruiker zonder juridische kennis zelf kunt maken. De rechtsgebieden zijn onder meer aansprakelijkheidsrecht, arbeidsrecht, letselschaderecht, faillissementsrecht en vastgoed. Een abonnement voor deze extra tools kost 25 euro per maand.
Actio Advocaten en Juristen lijkt een van de weinige advocatenkantoren met een contractgenerator. Op de website van de praktijk voor ondernemings-, arbeids- en faillissementsrecht kun je direct, na het invullen van vragen en met een prijs van 49 tot 99 euro excl., een contract laten genereren dat op de behoeften aansluit.
Kennisnetwerk
Er zijn ook websites die, naast contracten, een totaalpakket aan informatie bieden, veelal voor ondernemers. Business Compleet bijvoorbeeld is een ‘kennisnetwerk’ voor ondernemers, met voorbeeldcontracten en -brieven, checklists, themadossiers, nieuws, een marktplaats en een netwerkonderdeel. Na registratie heeft de gebruiker gratis toegang tot allerlei modelcontracten. Die worden echter niet ‘realtime’ aan het bedrijf aangepast, maar dienen slechts als voorbeeld. Toch kan het een gang naar de advocaat besparen. Vergelijkbaar zijn de internetmagazines Brisk Magazine (voor ondernemers) en Managersonline (voor directeurs en managers).
Tot slot is ook in het notariaat een doe-het-zelfontwikkeling gaande. Via Doehetzelfnotaris.nl kunnen klanten zelf een akte opmaken, waar de notaris uiteindelijk alleen nog zijn handtekening onder hoeft te zetten. Dan is eveneens het voorwerk al gedaan en doorloopt de klant vragen die het resultaat van de akte bepalen.