Raakt de crisis het beroep van de bedrijfsjurist? Men hoort wel zeggen dat het beroep van jurist anticyclisch zou zijn – of zelfs ongevoelig voor conjuncturele trends – aangezien de jurist juist bij het ontstaan van problemen onontbeerlijk is. Toch is de vraag of deze stelling ook in de huidige tijd opgaat.
Immers, het aantal transacties neemt af en het eind van die beweging is nog niet in zicht. Nu wordt uiteraard niet iedere sector in gelijke mate getroffen, maar een land als Nederland met z’n grote afhankelijkheid van export zal zeker niet gespaard worden. Met name het midden en klein bedrijf ziet orders teruglopen. Opdrachten worden meer dan anders geannuleerd. Ook het betalingsgedrag verslechtert.
Ook blijken nogal wat bedrijven hun juridische bedrijfsvoering nog eens goed tegen het licht te houden. Kan het aantal bedrijfsjuristen niet wat omlaag zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit, en met name zonder dat de risico’s toenemen? Kan het niet wat minder goudgerand?
Een organisatie als Fenedex (exportbevordering) heeft hiervoor zelfs een scan ontwikkeld en de vraag daarnaar in het midden en klein bedrijf is groot. Daarbij worden juridische bedrijfsprocessen onder de loep genomen en worden aanbevelingen voor verbeteringen gedaan. Te denken valt aan het gebruik en inhoud van algemene voorwaarden en contracten, juiste formulering van orders, correcte toepassing van de Incoterms, financiële documentatie, etc. Is uw bedrijf legal proof?
Een juridische afdeling geeft (naast posten als huisvesting etc) een beperkt aantal grote kostenposten: vooral salarissen en externe kosten van advocaten. Het zal onvermijdelijk zijn dat ook die laatste kostensoort kritisch wordt bekeken. Moeten we voor deze zaak wel een advocaat inschakelen of kunnen we het zelf doen? Gaat het die laatste kant op, dan zal dat leiden tot een toename van advocaten in dienstbetrekking.
Of zijn er ‘goedkopere’ advocatenkantoren, die toch uitstekend werk afleveren?
Allemaal vragen die het hoofd van een juridische afdeling zullen bezighouden. De uitkomst is nog ongewis, maar dat de kosten van de bedrijfsjuridische afdeling naar beneden zullen gaan, lijkt onafwendbaar. (19 maart 2009)
Han Kooy, voorzitter van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen