Door Micha Kat
Van Oord Dredging and Marine Contractors is heden ten dage een van de grootste parels in de kroon van het Nederlandse bedrijfsleven. “Premier Balkenende noemt ons steeds vaker” zegt Job de Groot, manager van het Legal and Contracts Department. Van Oord komt recent vooral in het nieuws door de activiteiten in Dubai waar het het ene na het andere gigantische landaanwinningsproject in de Perzische Golf laat verrijzen.
De Groot: “Vul een voetbalstadion als De Kuip met stenen, zoveel leggen we wekelijks neer.” Een derde van de 4000 medewerkers zit in Dubai; andere ’thuislanden’ zijn onder andere Nederland, Duitsland, Groot-Brittanie en India. Van Oord ontstond in 2003 uit een fusie tussen Van Oord ACZ en Ballast Ham Dredging dat weer ontstond in 2001 uit een fusie tussen HAM en Ballast Nedam Baggeren. In 2007 was Van Oord de grootste ‘baggeraar’ ter wereld; de belangrijkste concurrent is Boskalis, ook van vaderlandse bodem. Het hoofdkantoor staat in Rotterdam-Alexander (400 man); in Gorinchem is een tweede kantoor voor offshore en de Nederlandse markt waar 250 mensen werken.
Legal structuur
Job de Groot geeft leiding aan het Legal Department en aan de afdelingen Contracts Administration en Verzekeringen. Die laatste afdelingen hebben eigen hoofden die aan de Groot rapporteren; de Groot rapporteert zelf aan CFO Arjan van de Kerk. De hele groep van De Groot bestaat uit 14 mensen: 5 in het Legal Department (vooral voor projecten en litigation); 4 in CA (allemaal Engelsen), 2 bij verzekeringen en 3 in een groep corporate affairs.
Job de Groot houdt zich bezig met het management van ‘zijn’ groep en met key issues. “De juridische verantwoordelijkheden binnen onze projecten liggen in eerste instantie in de regio waar we soms ook juristen hebben zoals nu in China waar we schepen aan het bouwen zijn. Met ingewikkelde vragen kunnen ze terecht bij Contracts Administration. Ik kijk naar de grote projecten en werk aan grote aankopen zoals schepen die vaak meer dan 100 miljoen Euro kosten. Substantiele litigation belandt natuurlijk ook op mijn bureau.” Zijn managerial werkzaamheden bestaan met name uit het zorgen voor een wereldwijde legal bemanning en het ‘samensmeden’ van de hele legal group. Op dit moment werkt De Groot vooral aan contracten voor de bouw van nieuwe schepen: “Onze vloot van meer dan 100 schepen moet continu worden bijgehouden en uitgebreid. Er is momenteel veel werk op de wereldbaggermarkt en we hebben veel werk in portefeuiile.”
Het Legal Department bestaat (inclusief De Groot) uit vijf mensen. Rick Blok houdt zich bezig met de area Nederland, het hier geldende aanbestedingsrecht en de contracten met Nederlandse opdrachtgevers, vooral Rijkswaterstaat. Van Oord werkt in ons land aan enkele eye catching projecten zoals de Tweede Maasvlakte de HSL-lijn en de traverse onder het Amsterdamse CS. Janneke Buursma is verantwoordelijk voor de ‘corporate structure’ en het aanspreekpunt voor ondernemingsrecht en vennootschappelijke zaken. Zij houdt zich ook bezig met het aankopen, verkopen en verhuren van schepen. Ingrid Pieters werkt aan grote gecompliceerde juridische projecten, vaak inzake scheepsbouw. Begin 2004 kapseiste een door Van Oord van een Noorse rederij gehuurd schip in Noorwegen met 18 doden als gevolg. Van Oord had een deel van de verzekeringen afgesloten. SmitTak moest het schip bergen; in 2005 kwam het schip weer in de vaart na een intensieve reparatie in Polen. Al met al een uiterst gecompliceerd juridisch mijnenveld waar Ingrid Pieters dus de handen vol aan heeft. Bas Speelman tenslotte is van origine ‘hydrografisch surveyor’ maar werd toen jurist en advocaat bij Dolk Verburg Diamant waarna hij de overstap maakte naar Van Oord. Hij zit nu in China om de bouw van schepen aldaar juridisch in de gaten te houden. Ook zat hij bijna een jaar in het Midden-Oosten.
De twee mensen die verzekeringen ‘doen’ zijn geen juristen maar verzekeringsdeskundigen en de groep corporate affairs bestaat uit Janneke Buursma met twee medewerkers.
Het arbeidsrecht ligt bij personeelszaken dat wel wordt geadviseerd door de juristen rond De Groot maar ook veel advies inkoopt bij advocaten. Bank- en effectenrecht speelt nauwelijks een rol omdat Van Oord niet beursgenoteerd is. Van Oord heeft wel vaak te maken met milieurecht maar dat wordt bijna altijd weer ‘doorvertaald’ naar het betreffende contract. De Groot: “Bij een klus in Australië werden onze schepen geïnspecteerd door duikers om te kijken of het qua milieueisen wel goed zat. Toen werd een Groene Aziatische Mossel aangetroffen die de Australiërs niet in hun wateren wilden hebben. Het schip moest worden teruggestuurd naar Singapore voor reiniging, een schadepost van rond de miljoen. Wie gaat dat betalen? Wie draait op voor de vertragingsschade in het project? In dit geval werd het geschil ‘commercieel opgelost’. Een ander risico waar Van Oord veel mee te maken heeft is het ‘opzuigen’ van bommen, die na het beëindigen van een conflict in het water zijn gedumpt Sommige schepen zijn voorzien van speciale bommenroosters, zodat het explosief niet in het schip kan komen. De legal consequenties van dit alles zijn vaak goed geregeld in de zogeheten FIDIC-standaardcontracten (International Federation of Consulting Engeneers) die de risico’s in de regel bij de klant leggen.
Contracts Administration
Bij Contracts Administration zwaait de Engelsman Tim Maddock de scepter; hij werkt thans zeven jaar bij Van Oord en was hiervoor sollicitor in Londen (Simmons & Simmons en Clifford Chance). Hij buigt zich over alle niet-Nederlandse contracten vanaf de ‘aanbestedingsfase’ tot arbitrages en procedures waarin de interpretatie van die contracten centraal staan. Maar ook daartussen spelen de contracten een belangrijke rol als er tijdens de uitvoering discussie over onstaat. De andere jurist binnen Contracts Administration (de andere twee zijn paralegals) is Hector Martin met een verleden bij Bird & Bird en British Aerospace. Hij heeft zich gespecialiseerd in informatica en IE en buigt zich over allerlei software-contracten. Een IE-zaak diende zich aan toen Van Oord het windenergie-park Q7 voor de kust bij Ijmuiden aan het bouwen was. De Groot: “We zouden daarbij een octrooi hebben geschonden voor het beschermen van kabels in de zeebodem. De rechter stelde echter Van Oord in het gelijk.
Litigation
Van Oord kent niet veel ‘gewone’ procedures; in de internationale business waarin het actief is zijn arbitrages meer gangbaar. Die gaan dan bijvoorbeeld over ‘onvoorziene grondomstandigheden’ die strijdig zijn met een ‘grondrapport’. De Groot: “De klant zegt bijvoorbeeld dat er op de bodem sprake is van die of die korrelgrootte, maar dan blijkt tijdens het werk dat overal enorme blokken liggen die moeten worden opgeblazen. Daar kunnen conflicten over ontstaan.
Externe advocaten
De ‘huisadvocaten’ zitten bij Houthoff Buruma waarmee een langdurige relatie wordt onderhouden op ondermeer de gebieden aanbestedingsrecht, ondernemingsrecht, bouwrecht, notariaat en bancaire zaken. Jan Mark Dingemans voor bouwrecht, Martine Bijkerk (notaris), Jan-Michiel Hebly voor aanbestedingsrecht, Jessica Terpstra (van alles vanuit Londen), Eddie Meijer (M&A)en Gerard van der Wal (Brussel, mededinging) zijn de belangrijkste namen.
De ‘natte praktijk’ (aanvaringen, contracten rond schepen) is neergelegd bij het Rotterdamse Boonk & Van Leeuwen waarbij Herman Boonk de centrale man is. Het arbeidsrecht wordt vaak gedaan door Rassers in Breda (Taco van der Dussen). Op internationale schaal wordt veel gewerkt met Holman, Fenwick & Willan (maritieme zaken) en met Hill, Taylor & Dickinson (verzekeringen), beide Engelse kantoren. De Brauw wordt ingehuurd voor ‘speciale projecten’ (Eric Pijnacker Hordijk op mededinging voor de nieuwe vennootschap) en de genoemde IE-litigation over de vermeende octrooibreuk inzake de bescherming van kabels op de zeebodem (Constant van Nispen en Simon Dack). Job de Groot: “De Engelse advocaten komen graag naar je toe, Nederlanders blijven traditioneel op kantoor zitten. Maar dat begint nu rap te veranderen. De Nederlandse kantoren worden steeds klantvriendelijker.”